Νευροπλαστικότητα και μέθοδος Feldenkrais® 
 
Απο την Eileen Bach-y-Rita, GCFP
 
Ο εγκέφαλος μας  αγαπά να μαθαίνει: αναπτύσσεται καθώς αποκτά νέες δεξιότητες όπως η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, ενός νέου χορού ή μιας νέας γλώσσας. Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται επίσης όταν εστιάζει εσωτερικά, όπως στον διαλογισμό ή σε ένα μάθημα Feldenkrais® -Awareness Through Movement®. 
 
Για να μάθεις οτιδήποτε, πρέπει να εστιάσεις και να δώσεις προσοχή σε ό,τι είναι αυτό που κάνεις. Πρέπει να κινηθείς αργά, με πρόθεση και να σκεφτείς τι κάνεις- ειδικά όταν μαθαίνεις μια νέα κίνηση. Η εστίαση και η εξάσκηση αναγκάζουν τον εγκέφαλο να μεταμορφωθεί, να αναπτύξει νέες συνδέσεις μεταξύ δισεκατομμυρίων κυττάρων και να δημιουργήσει νέους κινητικούς και αισθητηριακούς κινητικούς χάρτες για κάθε νέα δραστηριότητα. Ακόμη και όταν φαντάζεσαι την κίνηση στο μυαλό σου, εστιάζοντας με λεπτομέρεια στην δράση,  αποδεδειγμένα επέρχονται αλλαγές στον εγκέφαλο (μετρήσιμες). Η ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάξει ονομάζεται «νευροπλαστικότητα»: επιτρέπει στα εγκεφαλικά κύτταρα και νεύρα να αλλάζουν όψη και λειτουργία, να αναπτυχθούν, να συρρικνωθούν, να συνδεθούν, να αποσυνδεθούν και να συνδεθούν μεταξύ τους με εντελώς νέους τρόπους, να χρησιμοποιούν διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου για νέες λειτουργίες και να είναι εύπλαστα και προσβάσιμα σε νέες ανάγκες, όπως προκύπτουν κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
 
Ο εγκέφαλος λοιπον εχει την ικανότητα αυτής της εκπληκτικής αναδιοργάνωσης ενώ επίσης παράγει και νέους νευρώνες καθ’ όλη τη ζωή μας. Μέχρι το 1998  η επιστήμη θεωρούσε ότι γεννιόμαστε με δισεκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα τα οποία σταδιακά πεθαίνουν, χωρίς να γεννηθούν ποτέ νέα κύτταρα. Στην πραγματικότητα γεννιόμαστε και πεθαίνουμε με εκατομμύρια αχρησιμοποίητα, μη μορφοποιημένα στελεχιαία κύτταρα (stem cells) στον εγκέφαλό μας. Η δυνατότητα των κυττάρων αυτών να δημιουργούν νέους νευρώνες, υπάρχει καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής μας, διευρύνοντας τις δυνατότητες στους τομείς της υγείας και της αποκατάστασης από τραυματισμούς και ασθένειες.
 
Δύο επιστήμονες, από πολύ διαφορετικούς τομείς, πίστευαν ότι ο εγκέφαλος ήταν πιο ικανός από όσο θεωρούσαν άλλοι στην εποχή τους. Ο πρώτος ήταν ο Moshe Feldenkrais, D.Sc (1904-1984), μηχανικός, φυσικός και δάσκαλος τζούντο, ο οποίος μετά από σοβαρό τραυματισμό στα γόνατα, στη δεκαετία του 1940, επανεκπαίδευσε τον εαυτό του να περπατάει.
Μέσω της δικής του διερευνητικής διαδικασίας μάθησης, δημιούργησε ένα εργονομικό σύστημα εστιασμένης προσοχής και μοναδικών κινήσεων που βοήθησε χιλιάδες άτομα να ξεπεράσουν ατυχήματα, ασθένειες και αναπηρίες. Δεν θα είχε πετύχει τίποτε απο όλα αυτά εάν ο εγκέφαλος δεν είχε νευροπλαστικότητα.
 
Οι ‘νέες’ κινήσεις του Feldenkrais ήταν διαδοχικές, μια ιδιότητα που έχει αποδειχθεί ότι διεγείρει την πλαστικότητα στον εγκέφαλο. Απαιτούσαν προσοχή (η οποία έχει επίσης αποδειχθεί ότι αλλάζει τον εγκέφαλο) και στηρίζονταν στις περίπλοκες στρατηγικές της κινητικής μας ανάπτυξης (από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των δέκα ετών) οι οποίες οδηγούν τον εγκέφαλο σε υψηλότερα επίπεδα οργάνωσης και ικανότητας. Ο Moshe αντιλήφθηκε αυτήν την πλαστικότητα του εγκεφάλου μέσα από την κοινή λογική, τις γνώσεις του στους τομείς της υγείας και των επιστημών και τις παρατηρήσεις του για βρέφη και μικρά παιδιά καθώς μαθαίνουν να κινούνται. Αργότερα συναντήθηκε με έναν άλλο επιστήμονα, τον Paul Bach-y-Rita, Ph.D, MD (1934-2006), νευρο-φυσιολόγο, που ήταν επίσης πεπεισμένος για τις πλαστικές ιδιότητες του εγκεφάλου πολύ πριν αυτό αποδειχτεί. Ο Paul "... ήταν από πολλές απόψεις ο πατέρας της ιδέας της νευροπλαστικότητας". Μετά την αποκατάσταση του πατέρα του μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, ο Paul αποφάσισε να μελετήσει την πλαστικότητα σε άτομα με εγκεφαλικούς τραυματισμούς, πολύ πριν η έρευνα στη νευροπλαστικότητα αποδείξει ότι η πράξη της σκέψης, καθώς και η πράξη της φαντασίας της κίνησης και των συναισθημάτων, αλλάζουν τον εγκέφαλο και παράγουν νέες μετρήσιμες δεξιότητες και αποτελέσματα.
 
Οι κινήσεις του Moshe και η πρακτική προσέγγιση της μάθησης αναπαράγουν τις συνθήκες που όλοι βιώσαμε ως νήπια. ‘Διδάξαμε’ τον εαυτό μας να κινείται, όπως επίσης να βιώνει και να αναπτύσσει την κίνηση ως άλλη μια αίσθηση (μαζί με την ακοή, όραση, μυρωδιά και γεύση). Στα πειράματα στην αντικατάσταση των αισθήσεων, ο Paul Bach-y-Rita, απέδειξε ότι όλα τα αισθητήρια κύτταρα έχουν την ικανότητα να ανταποκρίνονται σε κάθε εισερχόμενο αισθητήριο ερέθισμα. Το έργο του απέρριψε τη θεωρία ότι τα ακουστικά κύτταρα χρησιμοποιούνται μόνο για ηχητική λήψη, τα οπτικά κύτταρα μπορούν να αποκρίνονται μόνο στο φως και τα σχήματα και τα χρώματα και το δέρμα και οι αισθητήριοι υποδοχείς του χρησιμοποιούνται μόνο για επαφή. Ένα άλλο από τα πειράματά του, αφορούσε τη μετάδοση ηλεκτρικού σήματος ενός κυττάρου που μπορούσε να ταξιδέψει αργά μέσω του υγρού στον εγκέφαλο αν και με πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση από το συνηθισμένο. Mέχρι τη δεκαετία του 1990 όμως «οι νευροπλαστικές έρευνες θεωρούνταν ελάχιστα ενδιαφέρoουσες από άλλους επιστήμονες».  Τέλος, το 2004, ο Paul ίδρυσε ένα πιλοτικό πρόγραμμα χρησιμοποιώντας τα μαθήματα Feldenkrais Awareness Through Movement ως την κύρια μέθοδο για την λειτουργική αποκατάσταση μετά από μακροχρόνιο τραυματισμό στο κεφάλι. Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε σε ένα θέρετρο στη Φλώριντα το 2004 και περιλάμβανε επίσης την καθημερινή χρήση ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού που είχε αναπτύξει για θύματα εγκεφαλικών επεισοδίων και αρκετό χρόνο για ξεκούραση και παίξιμο. Συμμετείχαν έξι άτομα. Η ομάδα συναντήθηκε για δύο εβδομάδες και μέσα από τη μέθοδο Feldenkrais (για μια ώρα, δύο φορές την ημέρα) τους δίδαξε πώς επίσης να φανταστούν κινήσεις. Στο τέλος του προγράμματος, κάθε ‘μαθητής’ είχε ανακτήσει-αποκτήσει τουλάχιστον δύο κινητικές δεξιότητες και  είχε μείωση ή εξάλειψη του πόνου που υπήρχε από τους τραυματισμούς στο κεφάλι. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους για τη νέα συνειδητοποίηση  (κίνηση και αίσθηση)  που απέκτησαν για τα σώματά τους.
 
Τελικά το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας που επικυρώνει επιστημόνικά την νευροπλαστικότητα και το έργο του Moshe Feldenkrais, δημοσιεύθηκε μετά το θάνατό του το 1984...
 

​Αλτσχάιμερ, άνοια και Feldenkrais



Αλτσχάιμερ
 
Η μέθοδος Feldenkrais μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών με Αλτσχάιμερ και να τους δώσει τη δυνατότητα να μάθουν νέες συνήθειες, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Care Quarterly (2006, 7 [4], 278-86). Καθώς εξελίσσεται η νόσος του Αλτσχάιμερ, τα άτομα χάνουν την ικανότητα επικοινωνίας. Οι κινητικές δεξιότητες παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όσο περισσότερο οι ασθενείς μπορούν να παραμείνουν σωματικά ενεργοί, τόσο καλύτερα είναι για τη γενική υγεία τους. Η πρόκληση, είναι ότι καθώς οι λειτουργίες σκέψης εξασθενούν, τα άτομα χάνουν την ευαισθησία τους με θέματα ασφάλειας και έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού. "Δεδομένου ότι η μέθοδος Feldenkrais αλλάζει τις συνήθειες ενός ατόμου, έχει θετικά και διαρκή αποτελέσματα, μέσω της ικανότητας του ατόμου για διαδικαστική μάθηση" λέει η Joyce Ann, Feldenkrais practitioner , η οποία διδάσκει μαθήματα Awareness Through Movement® στο Wealshire Nursing Facility στο Lincolnshire, Illinois. Η διαδικαστική μνήμη, που αναφέρεται επίσης ως "μη δηλωτική μνήμη", είναι η εκμάθηση μέσω δράσεων και περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες, συνήθειες και κινητική μάθηση.
 
Μέσα από τη δουλειά της με πολυάριθμους ασθενείς με Αλτσχάιμερ, η Ann ανακάλυψε ότι βελτιώνοντας τη λειτουργία της κίνησης, τους βοήθησε να αναπνέουν καλύτερα, να χαλαρώσουν περισσότερο, να έχουν λιγότερο πόνο, να σταματήσουν να πέφτουν, να μάθουν να στέκονται ανεξάρτητοι. Πιστεύει ότι η μέθοδος Feldenkrais προσφέρει στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ έναν τρόπο να βιώσουν ήπια, ευχάριστη κίνηση και να αισθανθούν θαλπωρή και προσοχή. Και αυτό έχει σημαντική θετική διαφορά στην ποιότητα ζωής τους.
 
Άνοια
 
Η Susan Free στο Τορόντο του Καναδά επισης δουλεύει με ηλικιωμένους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με άνοια και Αλτσχαιμερ. Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο Feldenkrais®, ασθενείς με άνοια μπορούν να μάθουν να ασχολούνται πιο ενεργά με το περιβάλλον τους και να κινούνται με περισσότερη ευκολία και σιγουριά. Μπορούν να ανακτήσουν κάποιες απο τις ικανότητες που αναλαμβάνουν οι οικογενειακοί και ιατρικοί φροντιστές. Παράδειγμα η κυρία Α μια γυναίκα ενενήντα οκτώ ετών με άνοια (στάδιο 6e). Η κόρη της κυρίας Α με κάλεσε στο στάδιο όπου ήταν δύσκολο ακόμη και δύο άτομα να την βοηθήσουν από το κάθισμα στην όρθια θέση. «Όταν συναντήθηκα για πρώτη φορά με την κ. Α, καθόταν σε μια καρέκλα με τα χέρια και τα πόδια κράτησε άκαμπτα μπροστά της. Δεν μπορούσε να μείνει σε καθιστή θέση χωρίς στήριξη πλάτης και μόνο με μεγάλη προσπάθεια θα μπορούσε να να κοιτάξει οπουδήποτε εκτός απο ευθεία μπροστά. Όταν την βοηθήσαμε να σηκωθεί να σταθεί, ήταν πολύ φοβισμένη. Έσπρωχνε και αγωνιζόταν, αυξάνοντας το άγχος της και την πιθανότητα να πέσει. Είδα ότι οι δυσκολίες της κυρίας Α προέρχονταν από μια μειωμένη ικανότητα να αισθάνεται τον εαυτό της και το περιβάλλον της. Δεν φαινόταν να γνωρίζει αν τα πόδια της έρχονταν σε επαφή με το πάτωμα, πώς κρατούσε τα άκρα της ή πώς οργανώνει την κίνηση της για να εκπληρώσει τις προθέσεις της. Στα ατομικά μαθήματα με την κυρια Α, χρησιμοποιώντας απαλούς χειρισμούς και απλά μοτίβα κινήσεων την βοήθησα να ξαναβρεί την αίσθηση της, να διαφοροποιήσει και να συντονίσει τις ενέργειές της. Η προσοχή εστιάζεται σε κινήσεις που την βοηθούν να αισθανθεί υποστήριξη, σε οποιαδήποτε θέση, να μετατοπίζει το βάρος της με ασφάλεια, να ενσωματώνει όλο το σώμα δυναμικά και λειτουργικά και να είναι πιο παρούσα στο περιβάλλον της. Να αισθανεί τη διαφορά μεταξύ του να κρατάει και να αφήνει, να κρατάει ένταση στους μυες και να τους χαλαρώνει. Είναι σαν να ‘ξεκολλάνε’ οι αρθρώσεις της έτσι ώστε να μπορεί κινείται και να κινεί περισσότερο τον εαυτό της. Σταδιακά τα μαθήματα περιέλαβαν και πιο περίπλοκες τρισδιάστατες δράσεις.
 
Έχει αναπτύξει δεξιότητες που την βοηθούν να δρά και να ανταποκρίνεται αυθόρμητα και κατάλληλα σε διάφορες καταστάσεις στο περιβάλλον της. Πριν από τα μαθήματα  Feldenkrais μπορούσε να σηκωθεί για να σταθεί με τη βοήθεια δύο ανθρώπων, στη συνέχεια εύκολα με ένα μόνο άτομο. Μετά απο ένα χρόνο, ξέρει πότε τα πόδια της είναι στο πάτωμα και αυθόρμητα ψάχνει για υποστήριξη. Μπορεί να φέρει τον εαυτό της από ξαπλωμένη να καθίσει, κάθεται και στέκεται με ελάχιστη βοήθεια από ένα άτομο.
Μπορεί να καθίσει σε όρθια θέση για πολλή ώρα χωρίς στήριξη στην πλάτη. Μπορεί εύκολα να αισθανθεί και να επιτρέψει την κίνηση στις περισσότερες από τις αρθρώσεις της, και έχει μεγαλύτερο εύρος και ποικιλία στην ανεξάρτητη, ολοκληρωμένη και λειτουργική κίνηση. Καθώς η συνειδητοποίηση της κινήσής της και το ρεπερτόριό της έχουν αυξηθεί, έχει πλέον την ικανότητα να ασχολείται με άλλους ανθρώπους και με το περιβάλλον της. Περπατάει καλά με τον περπατητή της (π) και ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο για λεπτομέρειες στο περιβάλλοντος της. Γυρίζει για να χαιρετήσει και να ανταποκριθεί στους άλλους. Μερικές φορές  με πειράζει και μου δίνει μια μικρή σκουντιά με τον αγκώνα της. Παίζουμε παιχνίδια κίνησης. Έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη. Στην πραγματικότητα, απολαμβάνει σαφώς περισσότερο τη ζωή της.»
 
 
 

​Κάποιοι μαθητές συναντούν την μέθοδο Feldenkrais μεσα απο την θεραπευτικές της ιδιότητες, λόγω δυσκολίας ή πόνου, κάποιοι άλλοι την συναντούν επειδή απλά αγαπούν την κίνηση. Εκτός απο τη βελτίωση που διαπιστώνουν στην στάση του σώματος και στην κίνηση, νιώθουν να αλλάζει κάτι στον τρόπο που αλληλεπιδρούν με τον κόσμο, με περισσότερη υπομονή και ηρεμία. 
 
Αναζητώντας νέους τρόπους να βελτιώσεις την κίνηση έτσι ώστε να γίνει πιο ευχάριστη, πιο συγχρονισμένη και πιο αρμονική- βυθίζεσαι σε μια προσωπική έρευνα σπαρμένη με ανακαλύψεις. Η μάθηση προσφέρει γνώση αλλά επίσης αυτοπεποίθηση και ψυχραιμία στο πως αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητα. Η ίδια η ζωή είναι μια διαδικασία συνεχούς μάθησης και διευρεύνησης- με ολόκληρο τον εαυτό και τις ικανότητές του, όχι μόνο με το μυαλό.
 
Η έρευνα στην μέθοδο Feldenkrais μπορεί να μοιάζει κινητικά εύκολη, χαλαρή σχεδόν παθητική, αλλά δεν είναι τίποτε απο αυτά-κάθε άλλο- είναι μια διαδικασία που χρειάζεται συγκέντρωση και προσπάθεια.  Προσπάθεια να βελτιώσεις τις δεξιότητες σου, να ανακαλύψεις σε βάθος τις γνώσεις που προσφέρει η μέθοδος- ενεργοποιώντας το νευρικό συστημα και τις ικανοτητές του για νέες ιδέες και μορφές οργάνωσης της κίνησης.
 
H μέθοδος δουλεύει σε βάθος. Ασχολείται με την ανθρώπινη μάθηση, με την οργανική μάθηση. Αυτό είναι κάτι πολύ διαφορετικό από την διόρθωση ή την κατάκτηση ενός προκατειλημμένου στόχου. Πρόκειται για μια διαδικασία αφύπνισης της ικανότητας του νευρικού συστήματος να προσαρμόζεται και να βρίσκει νέες ιδέες. Μερικοί άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για αυτό αμέσως.  Αρχικά ενδιαφέρονται για την αποκατάσταση των σωμάτων τους που επιδεινώνονται. Αργότερα, αντιλαμβάνονται τα οφέλη και επιστρέφουν για να διερευνήσουν σε βάθος το πώς λειτουργεί η μέθοδος. Αντιλαμβάνονται κάποιες απλές διαδικασίες οργανικής μάθησης και βιώνουν αμέσως την αίσθηση ότι μπορούν να κινηθούν διαφορετικά ...
 
Το πιο σημαντικό είναι ότι οι άνθρωποι αισθάνονται ότι ότι αφορά την ποιότητα της ζωής τους. Η αντίδρασή μας στη βαρύτητα, είναι ένα στοιχειώδες ζήτημα για το νευρικό μας σύστημα. Ο ρυθμικός κυματισμός είναι ο πρωταρχικός τρόπος μετακίνησης – πριν απο τη μετακίνηση με τα πόδια και τα χέρια. Όταν αποδεσμευόμαστε το βάρος μας στη βαρύτητα ολόκληρη η στάση μας αλλάζει. Οι άνθρωποι επανεπισκέπτοναι ένα προγενέστερο στάδιο εξέλιξης, έναν άλλο τρόπο μάθησης: τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε στη φύση, όπως κάνουν τα μικρά παιδιά, δοκιμάζοντας διαφορετικές επιλογές. Αυτή είναι η ιδιοφυΐα του Feldenkrais.
 
Για παράδειγμα, πολλοί αντιμετωπίζουν προβλήματα με την πλάτη τους. Γνωρίζουμε όλοι ότι η πλάτη μας είναι αλληλεξαρτώμενη με όλα τα άλλα... τι συμβαίνει στην πλάτη όταν στεκόμαστε με τα γόνατα κλειστά, όταν οι αστράγαλοι δεν είναι εύκαμπτοι. Μέσα απο την προσέγγιση του Feldenkrais γίνεται σαφές οτι η διαφορά δεν αφορά την ευελιξία, αλλά  την κατανομή της ευελιξίας. Αν δεν ανοίξει το φάσμα της κινητικότητας θα συνεχίσουμε είμαστε πιο ευέλικτοι όπου είμαστε ευέλικτοι και όλο και πιο δύσκαμπτοι εκεί που είμαστε δύσκαμπτοι ή άκαμπτοι. Το θέμα είναι πώς να ανοίξει η κινητικότητα στα μέρη όπου δεν συμβαίνει και πως να ενσωματωθεί η κίνηση με αρμονία σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα. Αυτή η προσέγγιση στην κίνηση αφορά τη συμμετοχή ολόκληρου του σώματος - με ποικιλία επιλογών – αφορά την μάθηση και όχι τη διόρθωση.
 
Η μέθοδος δεν ασχολείται άμεσα με τα συναισθήματα, αλλά χρησιμοποιεί τα συναισθήματα για να ενισχυθεί η αντίληψη της οργάνωσης του σώματος. Αντιλαμβάνεσαι τη στάση σου απέναντι σε διαφορετικά πράγματα, παρατηρείς τον εαυτό σου να αλλάξει και να συμπεριφέρεται αλλιώς. Η ομορφιά της μεθόδου Feldenkrais είναι ότι το αποτέλεσμα έρχεται από ‘μέσα’. Είναι αποκαλυπτικό να δουλεύεις εξερευνώντας μέσα από τα συναισθήματα και την κίνηση - σε περιβάλλον ασφαλές όπου οι άνθρωποι δεν αισθάνονται εκτεθειμένοι, ευάλωτοι.  Οι μαθητές βλέπουν τις επιλογές τους και στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τη ζωή τους. Μέσα απο αυτή τη διαδικασία μάθησης κερδίζουν πραγματικά την ανεξαρτησία τους.
 
Η μέθοδος Feldenkrais καλλιεργεί την ατομικότητα, μαθαίνουμε να ακούμε απο ‘μέσα’ τον μοναδικό εαυτό μας.
 
 (excerpts FELDENKRAIS JOURNAL U.K. No 4 / Autumn 1992)
 

Feldenkrais και χρόνιος πόνος.
 
Trying the Feldenkrais Method for chronic pain
By JANE E. BRODY OCT. 30, 2017
The New York Times
 
Μετά από δύο ωριαίες συνεδρίες που επικεντρώθηκαν πρώτα στην ευαισθητοποίηση του σώματος και στη συνέχεια στην επανεκπαίδευση της κίνησης, στο Ινστιτούτο Feldenkrais της Νέας Υόρκης, κατάλαβα τι σημαίνει να βιώσεις μια απίστευτη ελαφρότητα του είναι. Έχοντας προσωρινά τουλάχιστον απελευθερώσει την ένταση των μυών που επιδεινώνει τον πόνο του ισχίου και της πλάτης, αισθανόμουν ότι περπατούσα στον αέρα.  Είχα αποφύγει να γράψω για αυτή τη μέθοδο αντιμετώπισης του πόνου, επειδή σκεφτόμουν ότι ήταν ένα είδος χωρίς επιστημονική βάση.
 
Λάθος!  Η μέθοδος Feldenkrais είναι μια από τις πολλές και πιο δημοφιλείς τεχνικές κίνησης, παρόμοιες με την τεχνική Alexander, που προσπαθούν να ενσωματώσουν καλύτερα τη σύνδεση μεταξύ νου και σώματος. Το σώμα αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του και μαθαίνοντας πώς να συμπεριφέρεται με λιγότερο άγχος, μπορεί να παραιτηθεί από πρότυπα κίνησης που προκαλούν ή συμβάλλουν στον χρόνιο πόνο.
 
Η μέθοδος αναπτύχθηκε από τον Moshe Feldenkrais, ισραηλινό φυσικό, μηχανικό μηχανικό και εμπειρογνώμονα στις πολεμικές τέχνες, μετά από τραυματισμό στο γόνατο. Η μέθοδος βασίζεται στις εξειδικευμένες γνώσεις του για τη βαρύτητα και τη μηχανική της κίνησης. Ανέπτυξε ασκήσεις για ευκολότερους, πιο αποτελεσματικούς τρόπους κίνησης. 
 
Πήγα στο Ινστιτούτο με την Cathryn Jakobson Ramin, συγγραφέα του πρόσφατα δημοσιευμένου βιβλίου "Crooked", το οποίο αναλύει λεπτομερώς τεχνικές και αποτελέσματα σχεδόν όλων των σημερινών προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση του πόνου στην πλάτη. Αφού επωφελήθηκε η ίδια από τα μαθήματα Feldenkrais, η κα Ramin είχε σοβαρούς λόγους να πιστεύει ότι θα με βοηθούσαν.
 
Στο βιβλίο της, μιλάει για την εμπειρία της Courtney King, η οποία είχε σπασμούς στην πλάτη του στα τέλη της δεκαετίας του '20. Η King έκανε εβδομαδιαία μαθήματα χορού και γιόγκα και σκέφτηκε ότι το άγχος αυτών των δραστηριοτήτων μπορεί να προκαλεί τον πόνο στην άκαμπτη πλάτη της. Αλλά μετά από μια σειρά συνεδριών Feldenkrais, «συνειδητοποίησα ότι ο πόνος είχε να κάνει με τον τρόπο που έφερα το σώμα μου κάθε μέρα».  Ακόμη και μετά από μία μόνο συνεδρία, κατάλαβα τι εννοούσε. Όταν φροντίζω να περπατάω στητά και με ροή, να κάθομαι στητά, ακόμα και να μαγειρεύω χαλαρή, χωρίς βιασύνη, δεν έχω κανένα πόνο. Οι αργές, απαλές, επαναλαμβανόμενες κινήσεις που έκανα στο ομαδικό μάθημα Feldenkrais, με βοήθησαν να ευαισθητοποιηθώ για το πώς χρησιμοποιώ το σώμα μου σε σχέση με το περιβάλλον μου. Και η συνειδητοποίηση είναι το πρώτο βήμα για την αλλαγή της συμπεριφοράς ενός ατόμου.
 
 Ένα κοινό πρόβλημα είναι η χρήση μικρών μυών για την εκτέλεση δράσεων που κανονικά προορίζονται για μεγάλες κινήσεις, βαρέως τύπου, με αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη κόπωση και συχνά τον πόνο.
Το ομαδικό μάθημα , που ονομάζεται Awareness through movement (Συνειδητότητα Μέσω της Κίνησης), έγινε πρίν από μια ατομική συνεδρία που ονομάζεται Functional Integration (Λειτουργική Ολοκλήρωση), με έναν θεραπευτή που με βοήθησε στην απελευθέρωση σφιγμένων μυών και αρθρώσεων που περιορίζουν την κίνηση μου και αυξάνουν τις ενοχλήσεις μου. Χρησιμοποιώντας απαλό άγγιγμα και κινήσεις, ο θεραπευτής εξατομίκευσε την προσέγγισή του στις ιδιαίτερες ανάγκες μου.  Ο απώτερος στόχος και των δύο μαθημάτων είναι η επανεκπαίδευση του εγκεφάλου - η δημιουργία νέων νευρικών οδών που έχουν ως αποτέλεσμα απλές κινήσεις που είναι φυσικά αποτελεσματικές και άνετες. Παρόλο που η μέθοδος Feldenkrais αναπτύχθηκε στα μέσα του 20ου αιώνα, οι νευροφυσιολόγοι απέδειξαν μεταγενέστερα την (νευρο)πλαστικότητα του εγκεφάλου, την ικανότητά του να σχηματίζει νέα πρότυπα, να αναδιοργανώνεται και να μαθαίνει νέους τρόπους να κάνει πράγματα.
 

Τα μαθήματα Feldenkrais είναι σχετικά χαμηλού κόστους (ομαδικά μαθήματα κατά μέσο όρο  8 έως 15 ευρώ, ατομικές συνεδρίες 25 έως 60 ευρώ) και δυνητικά προσβάσιμες σε όλους. Υπάρχουν περισσότεροι από 7.000 καθηγητές και επαγγελματίες που εργάζονται σε 18 χώρες, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων αριθμών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μπορείτε να συμμετάσχετε σε οποιαδήποτε ηλικία, δύναμη, επίπεδο φυσικής κατάστασης και κατάσταση ευεξίας. Οι ασκήσεις είναι αργές, απαλές και ρυθμιζόμενες σε ό, τι μπορείτε να κάνετε. Η χαλαρωτική τους επίδραση αντισταθμίζει το άγχος που δημιουργεί συστολικούς μυς, σφίξιμο και πόνο.
 

Πολλοί δάσκαλοι του Feldenkrais, όπως ο Marek Wyszynski, διευθυντής του κέντρου της Νέας Υόρκης, ξεκινούν την επαγγελματική ζωή ως φυσιοθεραπευτές, ενώ πολλοί άλλοι επαγγελματίες ξεκινούν χωρίς ιατρικό ιστορικό. Η εκπαίδευση διαρκεί τέσσερα έτη για την πιστοποίηση στην μέθοδο Feldenkrais. Ο δάσκαλος (Feldenkrais practitioner) ξεκινά παρατηρώντας τον τρόπο με τον οποίο οι ασθενείς χρησιμοποιούν τους σκελετούς τους - πώς κάθονται, στέκονται και περπατούν, με ποιούς τρόπους  προκαλούν ή συμβάλουν στην παθολογία τους, είτε πρόκειται για δισκοπάθεια, αρθρίτιδα, πόνο στον ώμο ή στο γόνατο. Σύμφωνα με την έξυπνη παρατήρηση του Δρ. Feldenkrais, "Αν δεν ξέρετε τι κάνετε, δεν μπορείτε να κάνετε αυτό που θέλετε". Οι ασθενείς αποκτούν μια σαφή αισθητή εμπειρία για το πώς η στάση και η συμπεριφορά τους συμβάλλουν στον πόνο τους και τους περιορισμούς τους.
 

Για παράδειγμα, μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν υπερβολική δύναμη, σφίγγουν τα δόντια τους, κρατούν την αναπνοή τους προκαλώντας υπερβολική μυϊκή ένταση και σκελετικό στρες. Πριν από χρόνια, συνειδητοποίησα ότι οι συχνοί πονοκέφαλοι μου προέκυψαν από μια ασυνείδητη συνήθεια να σφίγγω το σαγόνι μου όταν συγκεντρώμαι. Οι δάσκαλοι του Feldenkrais δεν δίνουν έναν σωστό τρόπο συμπεριφοράς ή κίνησης.
Αντιθέτως, καλλιεργούν την ικανότητα των μαθητών να ανακαλύπτουν και να διορθώνουν οι ίδιοι τον εαυτό τους. Αφού αναγνωρίσουν τις συνήθειές τους, οι μαθητές βιώνουν εναλλακτικές κινήσεις, στάσεις και συμπεριφορές και μέσω της πρακτικής, δημιουργούν νέες συνήθειες. Ο κ. Wyszynski μου είπε ότι υπάρχουν περισσότερα από 1.000 ξεχωριστά μαθήματα Feldenkrais που είναι επί του παρόντος διαθέσιμα, τα περισσότερα από τα οποία περιλαμβάνουν καθημερινές δράσεις όπως η έκταση, το σήκωμα από μια καρέκλα, η στροφή, η κάμψη και το περπάτημα.
 

Ως μηχανικός μηχανικός και φυσικός, ο Δρ Feldenkrais κατάλαβε ότι η δουλειά του ανθρώπινου σκελετού ήταν να δέχεται την βαρύτητα για να παραμείνει όρθιος και ανέπτυξε τρόπους για να το επιτύχουμε με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο. "Η καλή στάση επιτρέπει στον σκελετό να συγκρατεί και να στηρίζει το σώμα χωρίς να χρειάζεται να δαπανήσει περιττή ενέργεια παρά την έλξη βαρύτητας. Ωστόσο, με την κακή στάση του σώματος, οι μύες κάνουν μέρος της δουλειάς των οστών, και με κακή σκελετική στήριξη, οι μύες πρέπει να παραμείνουν συσπασμένοι για να αποτρέψουν το σώμα να πέσει »είπε  ο Marek Wyszynski.
 
 
https://www.nytimes.com/2017/10/30/well/trying-the-feldenkrais-method-for-chronic-pain.html
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 

​
​Ανθεκτικότητα

Ο Moshe Feldenkrais, δημιουργός της μεθόδου Feldenkrais, ανέπτυξε μια μέθοδο που μεταφράζει τη θεωρία σε βιωμένη εμπειρία. 
Ο πυρήνας στην διδασκαλία του Moshe Feldenkrais είναι οτι οι συναισθηματικές, διανοητικές και γνωσιακές ιδέες που έχουμε σχετίζονται και αντιστοιχούν σε σωματικές εμπειρίες που μπορούμε να παρατηρήσουμε μέσα από συγκεκριμένες αισθήσεις, συσπάσεις κλπ. Μέσα απο την μέθοδο Feldenkrais καλλιεργείται η ανθεκτικότητα και αναπτύσσονται συναισθηματικές και γνωσιακές δεξιότητες. Η ισορροπία, η ουδετερότητα, η δράση και η στάση του σώματος, καθώς και η βιο-μηχανική στήριξη, συμβάλλουν στην αίσθηση του εαυτού μας και της σχέσης μας με τον κόσμο. Κάθε ένα από αυτά τα συστατικά παίζει έναν σημαντικό ρόλο στη ανάπτυξη της ανθεκτικότητας. Όταν το σώμα αισθάνεται σταθερότητα και στήριξη, αντίστοιχα αναπτύσσει και ανθεκτικότητα.
 
Υγεία

Για τον Moshe Feldenkrais η υγεία δεν είναι η απουσία ασθένειας, η υγεία σχετίζεται με την ωριμότητα. Είναι η ικανότητα ανάκτησης από ασθένειες και τραυματισμούς – δηλαδή η ανθεκτικότητα. Ένα υγιές άτομο είναι σε θέση να ανακάμψει σωματικά, συναισθηματικά, με κάθε τρόπο - και να συνεχίσει να κινείται προς τους στόχους του στη ζωή. 
Τα μαθήματα Feldenkrais Awareness Through Movement είναι ένα σύνολο απο παζλ κινήσεων που επιλύονται μέσα από την συνειδητοποίηση του τρόπου με τον οποίο κάνετε μια κίνηση, αναπτύσσοντας την αίσθηση ευκολίας στη δράση. Η ευαισθητοποίηση και μείωση κόπου και προσπάθειας μετασχηματίζει την κίνηση, καθώς αισθάνεστε πιο άνετοι, χαλαροί, έτοιμοι και πιο δυνατοί.  
 
Ισορροπία

Η ικανότητά ανάκαμψης και αποκατάστασης του εαυτού είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχικής, συναισθηματικής και σωματικής ευεξίας που βρίσκεται στον πυρήνα της ανθεκτικότητας. Η ισορροπία είναι μια φυσική εμπειρία- να μπορείς να σηκωθείς και να κινηθείς χωρίς να πέσεις. Η ισορροπία δεν είναι κάποια σταθερή συγκεκριμένη θέση, αλλά συνεπάγεται με την πτώση του κέντρου ισορροπίας και την ανάκτηση του όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Ακόμη και οι μεγάλοι δάσκαλοι πολεμικών τεχνών χάνουν το κέντρο τους, αλλά είναι σε θέση να ανακάμψουν τόσο γρήγορα που  δεν προλαβαίνεις να δείς ότι ήταν ποτέ εκτός ισορροπίας. 
Η μέθοδος Feldenkrais ευαισθητοποιεί την αίσθηση ισορροπίας. Δημιουργεί ακολουθίες κινήσεων στις οποίες οι μαθητές καλούνται να ‘πιάσουν’ τον εαυτό τους, να σταθεροποιηθούν και να προχωρήσουν. Αναπτύσσουν την βέλτιστη σωματική ισορροπία, με λεπτομερή επίγνωση των αισθημάτων τους, δηλαδή μια γνωσιακή και συναισθηματική ισορροπία.
 
Ουδετερότητα

Η ουδετερότητα στη μέθοδο Feldenkrais είναι η σωματική κατάσταση όπου αρθρώσεις δεν βρίσκονται στα όριό τους και υπάρχει ελάχιστη δύναμη στους μυες.
Δηλαδή, μόνο οι μυες που είναι απαραίτητοι για την συγκεκριμένη δράση συστέλλονται και μόνο η απαραίτητη προσπάθεια δαπανάται. Η ικανότητα ουδετερότητας επιτρέπει να αισθανθείτε την παραμικρή αύξηση απαιτήσεων απο το σώμα. Για παράδειγμα ίσως κάποια υπερβολικά απαιτητική δράση προκαλεί μια ακραία ή μη παραγωγική αντίδραση – αντί για μια κατάλληλη αντιμετώπιση. Η χρήση περισσότερης δύναμης από την αναγκαία μπορεί να είναι ζημιογόνος για το σώμα μας καθώς και είναι επίσης και πνευματικά εξαντλητική. Η ουδετερότητα από αυτή την οπτική, αφορά την άνετη οικεία αίσθηση μέσα στο σώμα μας που επιτρέπει την κατάλληλη αντίδραση σε όποιο ζητούμενο.
 
Δράση- Στάση-Αcture 
Action-posture-Acture

Η μέθοδος Feldenkrais προτείνει την έννοια-αίσθηση Acture (σύνθεση των λέξεων action και posture, δηλαδή δράση-πράξη και στάση) κατάσταση  ουδέτερη, χαλαρή και σε ετοιμότητα για δράση. Acture: «είναι η δυνατότητα να κινηθείς προς οποιαδήποτε κατεύθυνση χωρίς καμία πρόσθετη προετοιμασία για δράση. Για παράδειγμα, να μπορείς να πηδάς και να αποφεύγεις τον κίνδυνο χωρίς να χρειάζεται να κάνεις όλα τα άλλα πράγματα όπως κάμψη, κλίση προς τα εμπρός κλπ για να προετοιμαστείς να πηδήξεις.  Αντίθετα, η "στάση" posture, είναι συνήθως μια ιδέα για το πώς θα πρέπει να ‘κρατάμε’ τον εαυτό μας.
H Acture αναπτύσσει την ικανότητα να ανταποκρίνεται το σώμα κατάλληλα στις όποιες προκλήσεις έρχονται, χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε προετοιμασία, δηλαδή να ανταποκριθούμε με ρευστότητα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, όπως απαιτείται, με την κατάλληλη προσπάθεια. Απο μια οπτική αφορά το πώς να αναπτύσσετουμε την αίσθηση της πραγματικότητας.

Παρασιτικές συστολές 

Μια απο τις έννοιες που ανέπτυξε ο Moshe Feldenkrais είναι οι παρασιτικές συστολές: συστολές στο μυϊκό σύστημα που είτε δεν είναι απαραίτητες είτε στην πραγματικότητα  ή  αντιτίθενται στην δράση που επιδιώκουμε. 
Όπως όταν είστε αγχωμένοι και ασυνείδητα σφίγγετε το σαγόνι σας ή κρατάτε την αναπνοή σας ή οι ώμοι σας ανεβαίνουν προς το λαιμό σας. Αυτές είναι παρασιτικές συστολές. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι άνθρωποι διατηρούν μια τάση (ένταση) στο σώμα που δεν είναι απαραίτητη για την προβλεπόμενη δράση. Αυτό το συνεχές σφίξιμο στέλνει σήμα στο σώμα ότι υπάρχει κάποιος κίνδυνος ή αγωνία. Με αυτόν τον συνεχή ‘θόρυβο’, είναι δύσκολο και για το μυαλό να αισθανθεί ηρεμία και τελικά αποτρέπεται και η αίσθηση ανθεκτικότητας. 
Οι παρασιτικές συστολές μπορούν στην πραγματικότητα να είναι αντίθετες , να αντιστέκονται στην προβλεπόμενη δράση. Για παράδειγμα, όταν κρατάτε την αναπνοή σας και σφίγγετε το στήθος σας, είναι πολύ πιο δύσκολο να κάμψετε τον κορμό. Πολλοί άνθρωποι κάνουν πράγματα στο σώμα τους που πραγματικά εμποδίζουν την κίνηση προς τα εμπρός ακόμα και στο περπάτημα. Όταν κανεις προσπαθεί να κάνει κάτι που φοβάται, τότε εμφανίζονται πολλές παρασιτικές συστολές στο σώμα- αντίθετες προθέσεις εμφανίζονται στο σώμα. Μαθαίνοντας να τις αντιλαμβάνεστε μπορείτε να προσπαθήσετε να μειώσετε αυτές τις συσπάσεις και να μην χρειάζεται να αγωνίζεστε για να κάνετε την  δράση που επιδιώκετε.
 

Υποστήριξη

Τα μαθήματα Feldenkrais Awareness Through Movement ερευνούν πώς να χρησιμοποιήσετε την υποστήριξη από το περιβάλλον (συνήθως το πάτωμα, μερικές φορές μια καρέκλα ή τον τοίχο) για να διευκολύνετε την αποτελεσματική κίνηση. Και στην ζωή χρειαζόμαστε υποστήριξη από το περιβάλλον μας - φίλους, οικογένεια, ομάδες, επαγγελματίες, βιβλία, ιδέες - για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις.  Στα μαθήματα αναπτύσσεται η αίσθηση της στήριξή μας στη δομή του σκελετού μας, κι έτσι αναπτύσσουμε μια εσωτερική αίσθηση εμπιστοσύνης και υποστήριξης. Από μια σταθερή βάση στήριξης τελικά αναδύεται και η ανθεκτικότητα.
 
 
 

​Στη μέθοδο Feldenkrais η λέξη κλειδί είναι η Βελτίωση. Ο Moshe Feldenkrais πίστευε ότι δεν υπάρχει όριο στο πόσο μπορούμε να βελτιωθούμε. Αν είμαστε παρατηρητικοί και ανοιχτοί προς την εξερεύνηση και την ανάπτυξη, μπορούμε να βιώσουμε αλλαγές που ίσως μας εκπλήξουν εκτός του να μας ευχαριστούν μας αναζωογονούν.
 
Η λογική της μεθόδου του Moshe Feldenkrais: να απελευθερώσει τις σκέψεις και συμπεριφορές που προκαλούν τον πόνο εξ αρχής.
Ο πολιτισμός μας δίνει περισσότερη έμφαση στην επίτευξη στόχων, παρά στην διαδικασία μάθησης και την ανάπτυξης. Η εστίαση στο ‘αποτέλεσμα’ μαζί με την τελειομανία, πολύ συχνά συμβάλλει στη συναισθηματική και σωματική καταπόνηση. Όταν πιέζουμε πολύ σκληρά τον εαυτό μας για να αποδείξουμε την αξία μας, για να καταφέρουμε περισσότερα απο τους γύρω μας, κάποιες φορές είναι οι πεποιθήσεις και η συμπεριφορά μας που επιδεινώνουν τις δυσκολίες και οδηγούν σε τραυματισμούς. Ο πόνος τελικά λειτουργεί ως ειδοποίηση για το ότι χρησιμοποιούμε υπερβολικά ή λανθασμένα τους εαυτούς μας. Ο Moshe Feldenkrais κατάλαβε μέσα απο τη δική του εμπειρία με τον τραυματισμό και τον πόνο του, ότι το μυαλό και το σώμα είναι ένα. Μέσα από χιλιάδες δοκιμές και λάθη, μελέτησε πώς να μεταφράσει τις ιδέες του στη μέθοδό που δημιούργησε, προσφέροντας μας τρόπους που με φυσική ευκολία και με απαλές κινήσεις, βελτιώνουμε τους εαυτούς μας και την λειτουργικότητά μας.
 
Οι δάσκαλοι του Feldenkrais καθοδηγούν τους μαθητές να κινούνται λιγότερο, από το πλήρες φάσμα κίνησής τους, προκειμένου να αισθανθούν περισσότερο και να βελτιώσουν την ποιότητα της εμπειρίας τους.
Οι μαθητές ανακαλύπτουν σταδιακά πως μπορούν να κινηθούν με μια ευκολία που τους ειχε διαφυγει για χρόνια και πως υπάρχουν όλο και περισσότερα για να ανακαλύψουν, ιδίως εάν είναι ανοιχτοί. Επίσης στη μέθοδο Feldenkrais μαθαίνει κανεις να χρησιμοποιεί τα μάτια του πιο συνειδητά. Η διεύρυνση του ορίζοντα και η κίνηση των ματιών βοηθάει στον συντονισμό της κίνησης με το με το περιβάλλον, χωρις άγχος και προσφέρει διαφορετική ποιότητα κίνησης και ασφάλεια.
 
Πως θα ήταν ο κόσμος που ζούμε αν περισσότεροι από εμάς αλληλεπιδρούσαμε με μια αυξημένη συνειδητότητα του τι συμβαίνει εντός μας και γύρω μας, αντί να λειτουργούμε  σαν σε αυτόματο πιλότο;

​Επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου Feldenkrais, σε διαφορετικούς περιπτώσεις όπωςτης μεθόδου rough movement theα φορετικτώσετωσιες:


Χρόνιος πόνος
Ασθενείς με χρόνιο πόνο που συμμετείχαν σε ομαδικά μαθήματα διάρκειας έξι εβδομάδων, έδειξαν σημαντική αύξηση της κινητικότητας και σημαντική μείωση του πόνου αμέσως μετά τα μαθήματα- αλλά και σε επανεκτίμηση μετά από έναν χρόνο.


Dearman, D. and Shafarman, S. The Feldenkrais Method in the Treatment Awareness Through Movement of Chronic Pain: A Study of Efficacy and Cost Effectiveness. American Journal of Pain Management, 1999; 9:22-27. 
Phipps, A. and Lopez, Ron. A functional Outcome Study on the Use of Movement Re-Education in Chronic Pain Management. Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Physical Therapy, Forest Grove, Oregon. May, 1997.

Εγκεφαλικό επεισόδιο
Ασθενείς μετά από εγκεφαλικό, με χρόνια νευρολογικά προβλήματα αξιολογήθηκαν πριν και μετά από πρόγραμμα έξι εβδομάδων μαθημάτων Feldenkrais: παρατηρήθηκε βελτίωση ισορροπίας, βελτίωση δυναμικού δείκτη βάδισης και οφέλη στην λειτουργική κινητικότητα.
 
Effects of Feldenkrais Awareness Through Movement on Balance in Adults With Chronic Neurological Deficits Following Stroke: A Preliminary Study Glenna Batson, PT, MA.
 
Ισορροπία
Μελέτη σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας έδειξε βελτίωση ισορροπίας, βελτίωση στην ταχύτητα βάδισης, στον χρόνο κίνησης και ταχύτερη διόρθωση της ισορροπίας. Επίσης οι συμμετέχουσες ανέφεραν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και σταθερότητα.

Hall, S.E., Criddle, A., Ring, A., Bladen, C., Tapper, J., Yin, R., Cosgrove, A., Hu, Yu-Li. Study of the effects of various forms of exercise on balance in older women. Unpublished Manuscript Healthway Starter Grant, File #7672, Dept of Rehabilitation, Sir Charles Gardner Hospital, Nedlands, Western Australia, 1999.

Τραυματισμοί
Τα μαθήματα Feldenkrais βοήθησαν τους ασθενείς να σχηματίσουν ωφέλιμα και προσαρμοστικά μοτίβα κίνησης  κατα τη διάρκεια ανάρρωσής τους, όπως επίσης λειτούργησαν αποτρεπτικά προς την ανάπτυξη προστατευτικών αλλά ακατάλληλων κινητικών συνηθειών μετά από τραυματισμούς.

Chinn, J., Trujillo, D., Kegerreis, S., Worrell, T. Effect of a Feldenkrais Intervention on Symptomatic Subjects Performing a Functional Reach. Isokinetics and Exercise Science. 1994, 4(4): 131-136.

Ινομυαλγία
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι ασθενείς μπορούσαν να κινηθούν ευκολότερα, πιο αποτελεσματικά και με λιγότερη προσπάθεια αφού είχαν μάθει πώς να διοργανώνουν την βιομηχανική της κίνησής τους στη διάρκεια 15 εβδομάδων με ατομικές συνεδρίες Feldenkrais. Μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων (αμέσως μετά και επίσης έξι μήνες μετά) αναφέρθηκε βελτίωση της ισορροπίας, της στάσης σώματος και του βηματισμού. Επίσης αναφέρθηκε ελάττωση του πόνου, περισσότερος ύπνος και ελάττωση της κόπωσης.

Dean, J. R., Yuen, S. A. & Barrows, SA. "Effects of a Feldenkrais Awareness Through Movement Sequence on Fibromyalgia Patients". 
Kendall, S. A. Ekselius, L. Gerdle, B., Soren, B., Bengtsson, A. Feldenkrais intervention in fibromyalgia patients: a pilot study. J. Musculoskeletal Pain. 9(4):25-35, 2001. 

Πολλαπλή σκλήρυνση (Multiple Sclerosis)
Σε έρευνα με ασθενείς MS που παρακολούθησαν ομαδικά μαθήματα Feldenkrais βελτιώθηκαν: η σταθερότητα και άνεση στις καθημερινές κινήσεις, η αυτοεκτίμηση και η συνολική ποιότητα ζωής.

Σε άλλη μελέτη, τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική βελτίωση στο τεστ CTSIB και βελτίωσαν την ισορροπία και την αυτοπεποίθηση. Ο Feldenkrais τρόπος κινητικής μάθησης μπορεί να είναι αποτελεσματικός στην βελτίωση ποικίλων σωματικών και ψυχολογικών παραμέτρων που σχετίζονται με την ισορροπία και τον έλεγχο της στάσης του σώματος σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση.

Bost, H., Burges, S., Russell, R., Ruttinger, H. and Schlafke, U. Feldstudie zur wiiksamkeit der Feldenkrais-Method bei MS - Betroffenen. Deutche Multiple Sklerose Gesellschaft. Saarbrucken, German, 1994. 
Stephens, J., DuShuttle, D., Hatcher, C., Shmunes, J., Slaninka, C. Use of Awareness Through Movement improves balance and balance confidence in people with multiple sclerosis: a randomized controlled study. Neurology Report 25(2):39-49, 2001. 

Οσφυαλγία
Μετά από τέσσερεις συνεδρίες, το 76% των συμμετεχόντων με οσφυϊκό πόνο βελτιώθηκε και γύρισε στις φυσιολογικές δραστηριότητες. Όλοι είχαν δοκιμάσει ποικιλία θεραπειών χωρίς επιτυχία και όλοι ένιωθαν δυσφορία, περιορισμό και ακαμψία πριν από αυτές τις συνεδρίες.

Lake, Bernard. Photoanalysis of Standing Posture in Controls and Low Back Pain: Effects of Kinesthetic Processing (Feldenkrais Method) in Posture and Gait: Control Mechanisms VII. eds. M Woollocott and F Horak, U of Oregon Press, 1992, pp 400- 403. 

Πόνος στον αυχένα και τους ώμους


Τριάντα εργαζόμενες πήραν μέρος σε μελέτη για τον πόνο στον αυχένα και τους ώμους, συμμετέχοντας σε ομαδικά μαθήματα Feldenrkais διάρκειας έξι εβδομάδων. Τα αποτελέσματα περιλάμβαναν αυξημένο εύρος κίνησης στην κάμψη του αυχένα, σημαντικές θετικές αλλαγές στους δείκτες αυχένα-ώμων και μείωση στις ενοχλήσεις στον αυχένα και στους ώμους.

Lundblad, I., Elert, J., Gerdle, B. Randomized controlled trial of physiotherapy and Feldenkrais interventions in female workers with neck-shoulder complaints. J. Occupat Rehab 9(3): 179-94, 1999. 
Ruth, S., Kegerreis, S. Facilitating Cervical Flexion Using a Feldenkrais Method Awareness Through Movement. J Sports Phys Ther.16(1): 25-29, 1992.

Αρθρίτιδα
Περιπτώσεις ατόμων με ρευματοειδή αρθρίτιδα έδειξαν αύξηση στην ταχύτητα βάδισης και 30% μείωση στην ένταση του πόνου. 
Εικοσιένα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα εξετάστηκαν μετά από μια σειρά ομαδικών μαθημάτων (Awareness Through Movement). Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική αλλαγή στην μυϊκή δραστηριότητα και στην αίσθηση της καταβαλλόμενης προσπάθειας. Δύο χρόνια μετά, μεγάλο ποσοστό των ατόμων εξακολουθούσε να διατηρεί υψηλότερα επίπεδα λειτουργικότητας, να χρησιμοποιεί τις ικανότητες που έμαθε στα μαθήματα Feldenkrais και να ωφελείται στο πρόβλημα του πόνου.

Narula, M., Jackson, O., Kulig, K. The Effects of Six Week of Feldenkrais Method on Selected Functional Parameters in a Subject with Rheumatoid Arthritis. Physical Therapy 72: (suppl.) S86,1992. 
Narula, M. Effect of Six Weeks of Awareness Through Movement Lessons on Selected Functional Movements Parameters in Individuals with Rheumatoid Arthritis (A Pilot Study Using Single Subject Case Study Design). Thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Masters of Science in Exercise Science, Oakland University, Rochester, MI: 1993.

Πάρκινσον
Η έγκαιρη παρέμβαση είναι σημαντική και μπορεί να καθυστερήσει την ανάγκη φαρμακευτικής παρέμβασης. Η μελέτη δείχνει ότι υπάρχουν οφέλη από την μυοσκελετική ευλυγισία, την ευθυγράμμιση και την λειτουργική κίνηση. Επίσης δείχνει βελτίωση στην ισορροπία, τον βηματισμό, την λειτουργική κίνηση.

Shenkman, M., Donovan, J., Tsubota, J., Kluss, M., Stebbins, P., Butler, R. Management of Individuals with Parkinson's Disease: Rationale and Case Studies. Physical Therapy 69: 944-955, 1989. 
Wendell, L. L. Some effects of the Feldenkrais Method on Parkinson's symptoms and function. Unpublished case study by L. L. Wendell client and Marilyn Johnson, Feldenkrais Practitioner. June 2000. 

Κινητικότητα ηλικιωμένων
Μελέτη σε ομάδα 31 ηλικιωμένων που παρακολούθησαν μαθήματα Feldenkrais ανέλυσε στοιχεία για την βάδιση και για την μετάβαση από το πάτωμα στην όρθια στάση. Παρατηρήθηκε βελτιώση του συντονισμού της μετάβασης, βελτίωση ζωτικότητας και την πνευματικής υγείας. Η μέθοδος Feldenkrais αποδείχτηκε αποτελεσματική στην βελτίωση του συντονισμού, της κινητικότητας, της οικονομίας στην κίνηση και την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων.

James Stephens, Christopher Pendergast, Beth Ann Roller, Robert Scott Weiskittel. Learning to Improve Mobility and Quality of Life in a Well Elderly Population: The Benefits of Awareness Through Movement. IFF Academy Feldenkrais Research Journal.

Διατροφικές διαταραχές
Τα μαθήματα Feldenkrais βελτίωσαν την αυτοπεποίθηση σε ασθενείς με διατροφικές διαταραχές.  Οι ασθενείς βίωσαν αυξημένο αίσθημα ικανοποίησης σχετικά με την υγεία τους, συνοδευόμενο από μείωση του αισθήματος ανικανότητας.

Laumer, U., Bauer, M., Fichter, M., Milz, H. (in German. Title translation: Therapeutic effects of the Feldenkrais Method Awareness Through Movement in Patients with Eating Disorders). Psychother. Psychosom Med Psychol 1997, May; 47(5):170-80.

Ευλυγισία
Μια μελέτη για την κάμψη του αυχένα σε φυσιολογικά άτομα, έδειξε σημαντική αύξηση στον βαθμό κάμψης μετά από ένα μάθημα Feldenkrais μιας ώρας, καθώς και σημαντικά θετικές αλλαγές της μυικής δραστηριότητας στον κορμό.

Ruth, S., Kegerreis, S. Facilitating Cervical Flexion Using Feldenkrais Method: Awareness Through Movement. JOSPT Vol 16 No 1: July 1992. 
Brown, E., Kegerreis. Electromyographic Activity of Trunk Musculature During a Feldenkrais Awareness Through Movement Lesson. Isokinetics and Exercise Science Vol 1 No 4, 1991.
Πηγή:  https://www.thefeldenkraisstore.com/about-research-on-the-feldenkrais-method.html