Η αρχή ή νόμος WEBER-FECHNER είναι ένας προσεγγιστικός ψυχολογικός νόμος που συνδέει το βαθμό απόκρισης ή αίσθησης ενός αισθητηρίου οργάνου με την ένταση του ερεθίσματος. Ο νόμος ισχυρίζεται ότι ίσες αυξήσεις της αίσθησης συνδέονται με ίσες αυξήσεις του λογαρίθμου του ερεθίσματος ή ότι η μόλις αισθητή διαφορά σε οποιαδήποτε αίσθηση προκύπτει από μια αλλαγή στο ερέθισμα που έχει σταθερή αναλογία προς την τιμή του ερεθίσματος.

Αν στο δωμάτιο που λούζεται από τον λαμπερό μεσημεριανό ήλιο ανάψετε ένα κερί, μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι γίνεται το δωμάτιο πιο φωτεινό; Θα αναγνωρίσετε τη φωνή μου αν σας καλέσω στο κινητό σας τηλέφωνο όταν είστε σε μια ροκ συναυλία; Κουβαλάτε το κάτω μέρος ενός ψυγείου σε μια σκάλα και κάποιος ακουμπάει ένα σφυρί πάνω στο ψυγείο αυτό, αντιλαμβάνεστε τη διαφορά; Ως επί το πλείστον, η αρχή ή ο νόμος Fechner Weber υποστηρίζει ότι δεν θα αντιληφθείτε διαφορά. Ο Moshe Feldenkrais επικαλέστηκε τον νόμο Fechner Weber όταν συζητούσε για την αναγκαιότητα της μείωσης της προσπάθειας κατά τη μάθηση.  

Η αρχή Weber Fechner  σηματοδότησε την αρχή της επιστήμης της ψυχοφυσιολογίας. 
Ο Ernst Heinrich Weber (1795-1878) ήταν ο Γερμανός ανατόμος και φυσιολόγος που πρώτος εισήγαγε την έννοια της μόλις αντιληπτής διαφοράς, δηλαδή της μικρότερης αντιληπτής διαφοράς μεταξύ δύο παρόμοιων ερεθισμάτων. Ο Weber ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας από το 1818 έως το 1871. Είναι γνωστός κυρίως για το έργο του σχετικά με την αισθητηριακή απόκριση στο βάρος, τη θερμοκρασία και την πίεση- περιέγραψε ορισμένα από τα πειράματα του  στο De Tactu (1834; "Σχετικά με την αφή"). Ο Weber διαπίστωσε ότι υπάρχει ένα όριο αίσθησης που πρέπει να ξεπεραστεί προτού γίνει αντιληπτή η αύξηση της έντασης οποιουδήποτε ερεθίσματος- το ποσό της αύξησης που είναι απαραίτητο για τη δημιουργία αίσθησης ήταν η μόλις αντιληπτή διαφορά. Παρατήρησε επίσης ότι η διαφορά ήταν ένας λόγος της συνολικής έντασης της αίσθησης και όχι ένα απόλυτο μέγεθος- έτσι, πρέπει να προστεθεί μεγαλύτερο βάρος σε ένα φορτίο 100 λιβρών από ό,τι σε ένα φορτίο 10 λιβρών για να παρατηρήσει την αλλαγή ένας άνθρωπος που μεταφέρει το φορτίο. Παρόμοιες παρατηρήσεις έγιναν και για άλλες αισθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της όρασης και της ακοής. Ο Weber περιέγραψε επίσης ένα τελικό όριο για όλες τις αισθήσεις, το μέγιστο ερέθισμα πέρα από το οποίο δεν μπορεί να καταγραφεί καμία περαιτέρω αίσθηση.
Οι εμπειρικές παρατηρήσεις του Weber εκφράστηκαν μαθηματικά από τον Gustav Theodor Fechner, ο οποίος ονόμασε τη διατύπωσή του νόμο του Weber.

Ο Gustav Theodor Fechner (1801-1887) ήταν Γερμανός φυσικός και φιλόσοφος και βασική φυσιογνωμία στην ίδρυση της ψυχοφυσικής, της επιστήμης που ασχολείται με τις ποσοτικές σχέσεις μεταξύ των αισθήσεων και των ερεθισμάτων που τις προκαλούν. Σε ηλικία 16 ετών γράφτηκε στην ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, όπου σπούδασε ανατομία υπό τον Weber. Ωστόσο, μόλις πήρε το πτυχίο ιατρικής, το ενδιαφέρον του άρχισε να στρέφεται προς τη φυσική και τα μαθηματικά. Τα ψυχολογικά ενδιαφέροντα του Fechner άρχισαν να εκδηλώνονται προς το τέλος της δεκαετίας του 1830 σε εργασίες σχετικά με την αντίληψη των συμπληρωματικών και υποκειμενικών χρωμάτων. Το 1840, έτος κατά το οποίο εμφανίστηκε ένα άρθρο για τις υποκειμενικές μεταεικόνες, ο Fechner υπέστη νευρικό κλονισμό. Επιδεινωμένη από έναν επώδυνο τραυματισμό στα μάτια που υπέστη κοιτάζοντας τον ήλιο κατά τη διάρκεια της έρευνάς του, η πάθηση του Fechner εκδηλώθηκε με προσωρινή τύφλωση και κατάπτωση. Παραιτήθηκε από τη θέση του στη Λειψία και πέρασε σε μια μακρά περίοδο ουσιαστικής απομόνωσης, κατά την οποία τα ενδιαφέροντα του στράφηκαν όλο και περισσότερο προς τη μεταφυσική. Το 1848, επέστρεψε του στο Πανεπιστήμιο ως καθηγητής Φιλοσοφίας και ολοκλήρωσε μια μεταφυσική πραγματεία που περιέχει την πρώτη ρητή, φιλοσοφική αντιμετώπιση του προβλήματος της σχέσης του νου με το σώμα. Στις πραγματείες Nanna, και Zend-Avesta (1851), ο Fechner σκιαγράφησε μια διπλής όψεως, μονιστική, πανψυχική θεώρηση του νου/σώματος. 
Μεταξύ του 1851 και του 1860, ο Fechner επεξεργάστηκε τη λογική της έμμεσης μέτρησης της αίσθησης με βάση τη μονάδα της μόλις αισθητής διαφοράς μεταξύ δύο αισθήσεων, ανέπτυξε τις τρεις βασικές ψυχοφυσικές μεθόδους του  και πραγματοποίησε τα κλασικά πειράματα σχετικά με την απτική και οπτική απόσταση, την οπτική φωτεινότητα και τα ανυψωμένα βάρη, τα οποία αποτέλεσαν μεγάλο μέρος του πρώτου από τους δύο τόμους των στοιχείων της ψυχοφυσικής. Στόχος του Fechner ήταν να δημιουργήσει μια ακριβή επιστήμη της λειτουργικής σχέσης μεταξύ φυσικών και ψυχικών φαινομένων. Διακρίνοντας την ψυχοφυσική σε εσωτερική (τη σχέση μεταξύ της αίσθησης και της νευρικής διέγερσης) και σε εξωτερική (τη σχέση μεταξύ της αίσθησης και της φυσικής διέγερσης) , ο Fechner διατύπωσε την περίφημη αρχή του ότι η ένταση μιας αίσθησης αυξάνεται με το λογάριθμο του ερεθίσματος (S = k log R). 
Τα νοητικά γεγονότα μπορούσαν, όπως έδειξε ο Fechner, όχι μόνο να μετρηθούν, αλλά και να μετρηθούν με βάση τη σχέση τους με τα φυσικά γεγονότα. Επιτυγχάνοντας αυτό το ορόσημο, ο Fechner κατέδειξε τη δυνατότητα ποσοτικής, πειραματικής διερεύνησης της φαινομενολογίας της αισθητηριακής εμπειρίας και καθιέρωσε την ψυχοφυσική ως μία από τις βασικές μεθόδους της νεοεμφανιζόμενης επιστημονικής ψυχολογίας. Μεταγενέστερες έρευνες έδειξαν, ωστόσο, ότι η εξίσωση του Fechner είναι εφαρμόσιμη εντός του μεσαίου εύρους της έντασης του ερεθίσματος και στη συνέχεια ισχύει μόνο κατά προσέγγιση.

Μέσα από το πρίσμα της αρχής του Weber Fechner η μέθοδος Feldenkrais θέτει το ερώτημα, πώς μπορούμε να μειώσουμε το ερέθισμα στο φόντο ώστε να μπορέσουμε να ανιχνεύσουμε τις μόλις αισθητές διαφορές σε κατώτερο όριο. Μαθαίνοντας με τη λιγότερη προσπάθεια, μειώνοντας τον κόπο- που είναι από μόνο του ευχάριστο, μέσω ενός μαθήματος Feldenkrais με κάποιο τρόπο τα διαφορετικά στρώματα της εμπειρίας μας αναδιαμορφώνονται. Και καθώς αναδιαμορφώνουμε τις προηγούμενες διαμορφώσεις μας βρισκόμαστε  αντιμέτωποι με τους πιο οικείους και προσωπικούς δυναμικούς μηχανισμούς των συνηθειών μας.

Η εμπειρία μας που εδράζεται στο αισθητικοκινητικό υπόστρωμα, είναι πλαστική και επιδέχεται μεγάλες διακυμάνσεις. Οι αισθητικοκινητικές λειτουργίες εδράζονται σε εξελικτικές διαδικασίες. Οι συνήθειες του είδους, οι λεγόμενες φυλογενετικές μαθήσεις και μαθησιακές διαδικασίες, καθιστούν δυνατή την αλληλουχία και τη διαστρωμάτωση των ενεργειών μας, ώστε να μπορούμε να διατηρούμε την αίσθηση και να συμμετέχουμε στον εγκλιματισμό. Οι συνήθειες μιας κουλτούρας, όπως τις εφαρμόζει ο καθένας από εμάς, είναι οι λεγόμενες οντογενετικές μαθήσεις. Όλα τα απρόοπτα της ζωής - διατροφή, τόπος, πρόγονοι κ.λπ. -- επηρεάζουν την προσωπική μας ιστορία. Η προσωπική μας ιστορία κωδικοποιείται στις χρονικοποιήσεις και τις χωροθετήσεις που σηματοδοτούνται από αυτά που παρακολουθούμε και αυτά που μπορούμε να παρακολουθήσουμε. Η αντίληψη των διαφορών είναι συνάρτηση της έντασης ενός ερεθίσματος σε σχέση με την ένταση του συνεχιζόμενου επιπέδου διέγερσης. Χωρίς διαφορές, δεν υπάρχει νόημα.

Στο σχεδιασμό των μαθημάτων Feldenkrais, με την έξυπνη αναδιάταξη του φυλογενετικού και του οντογενετικού μπορούμε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερη προσπάθεια. Επαναπροσδιορίζουμε το σημείο αλλαγής στο οποίο μπορούμε να εντοπίσουμε απλά αξιοσημείωτες διαφορές. Νέες διακρίσεις μπορούν να γίνουν εξαιτίας νέων διαφοροποιημένων αισθητικοκινητικών λειτουργιών. Η προσοχή μας εφιστάται σε διαφορετικές διαφορές. Τα όρια κάτω από τα οποία δεν αντιλαμβανόμαστε τίποτα και πάνω από τα οποία αντιλαμβανόμαστε κάτι μετατοπίζονται.

Η αρχή Weber Fechner είναι μια συνήθεια που χρησιμοποιεί το είδος μας για να ζει σε αυτόν τον κόσμο. Τα διάφορα καθορισμένα σημεία διέγερσης του φόντου στην αναδυόμενη αντίληψη καθιερώνονται από εμάς ως μαθημένες συνήθειες. Ως ασκούμενοι του Feldenkrais μπορούμε, μέσω των μέσων που διαθέτουμε, να χρησιμοποιήσουμε το συγκεκριμένο για το είδος μας σύνολο συνηθειών για να αναδιοργανώσουμε τις κοινωνικά αποκτημένες συνήθειές μας. Η μάθηση είναι διαμόρφωση συνήθειας.

αποσπάσματα από το άρθρο MENTAL FURNITURE #10 The Fechner Weber Principle ©1997 Dennis Leri

Πριν από μερικά χρόνια, είδα ένα άρθρο σε μια μεγάλη εφημερίδα με τίτλο "Επτά συμβουλές για καλύτερη στάση του σώματος" και το διάβασα με πόνο ψυχής. Ήταν ουσιαστικά επτά διαφορετικοί τρόποι να πούμε ότι πρέπει να δυναμώσουμε τους κοιλιακούς μας. Δεν έχω τίποτα εναντίον των δυνατών κοιλιακών, ή της δύναμης σε οποιαδήποτε άλλη μυϊκή ομάδα - απλώς γνωρίζω, από είκοσι χρόνια εμπειρίας, πόσο αβυσσαλέα μικρή διαφορά κάνει αυτό στις βασικές συνήθειες της κίνησης και της δράσης μας.
 
Ο Σαίξπηρ έγραψε "Τι έργο είναι ο άνθρωπος! ... στη μορφή και την κίνηση, πόσο εξαιρετικός και αξιοθαύμαστος!" Ο μηχανισμός που παράγει μια τέτοια εκφραστική και αξιοθαύμαστη δράση είναι πολύπλοκος, περίπλοκος- και αυτό δεν ισχύει λιγότερο για τη νευρική ιεραρχία που ελέγχει τους μύες και τα οστά. Για να κάνουμε πραγματική αλλαγή, πραγματική βελτίωση στη στάση και τη δράση μας, πρέπει να σεβαστούμε τη λεπτότητα και την πονηριά αυτού του συστήματος, και οι στρατηγικές μας πρέπει να ανταποκρίνονται σε αυτό το πρότυπο.
 
Χρειαζόμαστε στρατηγικές που θα μας επιτρέψουν να φτάσουμε πέρα από το διανοητικό, στα διαισθητικά και ενστικτώδη μέρη του εγκεφάλου μας - τα μέρη που πραγματικά ελέγχουν την κίνηση. Χρειαζόμαστε στρατηγικές που να περιλαμβάνουν την ολότητα της κίνησης - όχι μόνο μια άρθρωση να κινείται κάθε φορά, κάτι που δεν συμβαίνει ποτέ στη συνηθισμένη ζωή. Χρειαζόμαστε στρατηγικές που μπορούν να προσεγγίσουν τις σπειροειδείς πολυδιάστατες κινήσεις που δίνουν δύναμη στο λάκτισμα του ποδοσφαιριστή και ακρίβεια στο άλμα του χορευτή.
 
Ακολουθούν λοιπόν οι προτάσεις μου για έναν τρόπο να ξεκινήσουμε, ένα σύνολο βασικών ιδεών που μπορεί να καλύψουν ένα χώρο αρκετά ευρύ ώστε να αγκαλιάσουν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης κίνησης. Ελπίζω να εμπνεύσουν ή να προκαλέσουν μια ευφάνταστη ανταπόκριση. Πόσο δημιουργικά θα μπορούσαμε να τις εφαρμόσουμε; Πόσο θα μπορούσε να διευρυνθεί η κατανόησή μας ως απάντηση σε αυτές; Μπορούμε να ανταποκριθούμε στην πρόκληση του ποιητή;
 
1 Συνέλθετε στις αισθήσεις σας!
Οι περισσότερες προτάσεις για καλύτερη στάση του σώματος έχουν τη μορφή μιας σειράς κανόνων, οδηγιών για τη διάνοια, οι οποίες μπορεί να είναι καλές, μόνο που δεν διεισδύουν πέρα από τη διάνοια. Το μεγάλο πρόβλημα με τη συνειδητή σκέψη είναι ότι στην πραγματικότητα δεν είναι υπεύθυνη. Σίγουρα, μπορεί να κάνει προσωρινές αλλαγές, συχνά δραματικές ή και χοντροκομμένες, αλλά το μέρος του εαυτού μας που είναι υπεύθυνο για τη στάση του σώματος και τη δράση στο 99,9% του χρόνου δεν είναι ούτε διανοητικό ούτε καν συνειδητό. Αυτό είναι το κομμάτι του εαυτού μας που πρέπει να πείσουμε για να κάνουμε οποιαδήποτε πραγματική αλλαγή. Το πρώτο βήμα είναι να μιλήσουμε τη γλώσσα του - όχι λόγια, αλλά αίσθηση. Δίνοντας προσοχή στην αίσθηση εισερχόμαστε στον τομέα όπου η στάση του σώματος καθορίζεται πραγματικά, το είδος της στάσης και της δράσης που λαμβάνει χώρα ενστικτωδώς και διαισθητικά.
 
2 Δεν είναι μια στάση
Αυτό αφορά επίσης τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε: τείνουμε να περιγράφουμε και να προδιαγράφουμε θέσεις και όχι κινήσεις. Οι θέσεις είναι πιο εύκολο να μιλήσουμε και να τις κατανοήσουμε - έχουν σχήματα, είναι οπτικές, παραμένουν ακίνητες. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν καμία σχέση με τη ζωή- είναι ουσιαστικά νεκρές, ανυποχώρητες, ανίσχυρες. Η ροή και η αλλαγή είναι πραγματικές - οι θέσεις που μένουν ακίνητες είναι διανοητικές κατασκευές που ελάχιστη σχέση έχουν με την πραγματικότητα. Πώς μπορούμε λοιπόν να παρατηρήσουμε τη ροή της κίνησης καθώς ρέει μέσα στο σώμα; Τι είδους προσοχή απαιτεί αυτό;
 
3 Τα οστά μπορούν να το κάνουν καλύτερα
Οι περισσότερες προτάσεις άσκησης μιλούν για το τι πρέπει να κάνετε με τους μύες σας, αλλά οι μύες είναι απλώς πολύ χαμηλά στην ιεραρχία για να αξίζουν την προσοχή μας: μιλώντας στους μύες, αναλωνόμαστε σε περιττές λεπτομέρειες. Κατευθύνοντας τον σκελετό σας με σαφήνεια, οι μύες θα φροντίσουν για τον εαυτό τους, και μάλιστα με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Χέρι με χέρι με αυτό είναι το γεγονός ότι τα οστά μας κρατούν ψηλά, όχι οι μύες. Η ώθηση της δύναμης προς τα κάτω, μέσω των ποδιών μας και στο πάτωμα - περνάει μέσα από τα οστά. Η αντίστοιχη προς τα πάνω δύναμη που κρατάει το κεφάλι ψηλά - μέσω των οστών. Φυσικά αυτό είναι μια απλοποίηση, αλλά όταν είμαστε κοντά στην ισορροπία, είμαστε κοντά στη μηδενική χρήση των μυών. Το οποίο μας φέρνει στο επόμενο σημείο ...
 
4 Ισορροπία = ουδέτερη = ανάπαυση
Το μεγαλύτερο μέρος της ενεργού ζωής μας το περνάμε όρθιοι - καθιστοί όρθιοι, περπατώντας. Για όλα αυτά, η ισορροπία είναι απαραίτητη- ή για να το πούμε αλλιώς, το να πέσουμε κάτω θα ήταν αρκετά άβολο! Αλλά η ισορροπία είναι ένα πολύ ήσυχο πράγμα που προσπαθούμε να παρατηρήσουμε, επειδή είναι ουδέτερη: δεν είναι προς τα εμπρός ή προς τα πίσω, ούτε αριστερά ή δεξιά, αλλά κάτι ενδιάμεσο. Η αναζήτηση της ουδετερότητας, η αναζήτηση της ισορροπίας, σημαίνει να παρατηρήσουμε κάτι πολύ ήσυχο. Κάνοντας μικρότερες και πιο αργές κινήσεις, μπορούμε να φέρουμε μια πιο λεπτή διάκριση στο παιχνίδι, να περιηγούμαστε όλο και περισσότερο γύρω από τον φάρο της ισορροπίας, να βασιζόμαστε όλο και περισσότερο στον σκελετό μας και λιγότερο στην ένταση. Και από αυτό προκύπτει επίσης η πραγματική δυνατότητα ξεκούρασης, ακόμη και εν μέσω δραστηριότητας.
 
5 Αναπνεύστε
Απαιτούμε πολλά είδη τροφής από τον κόσμο γύρω μας - τροφή, αγάπη, ενθουσιασμό - αλλά η αναπνοή είναι το πιο επείγον από αυτά: μας τελειώνει η αναπνοή πριν μας τελειώσει οτιδήποτε από τα υπόλοιπα. Έτσι, όποια δράση κι αν κάνουμε, πρέπει να επιτρέπει την ταυτόχρονη αναπνοή. Ο τρόπος που αναπνέουμε πρέπει επίσης να είναι πολύ ευέλικτος, να προσαρμόζεται σε κάθε δράση, σε κάθε στάση και αλλαγή σχήματος. Η αναπνοή κατέχει επίσης μια περίεργη θέση σε σχέση με τη θέλησή μας: η περισσότερη αναπνοή είναι εντελώς αυτόματη, αλλά την ίδια στιγμή, είναι πολύ εύκολο να την αλλάξουμε για μια στιγμή απλά αποφασίζοντας να το κάνουμε - αν και γρήγορα και φυσικά επανέρχεται στον ασυνείδητο έλεγχο. Έτσι, η αναπνοή αποτελεί μια καταπληκτική πύλη μεταξύ του συνειδητού και του ασυνείδητου.
 
6 Μετακινηθείτε από το κέντρο σας ... τι είναι αυτό;
Σχεδόν όλα όσα κάνουμε στη ζωή μας περιλαμβάνουν χειρισμό αντικειμένων - μετακινούμε πράγματα, πιάνουμε πράγματα, αγγίζουμε. Τα χέρια είναι ιδανικά για οτιδήποτε, από τις λεπτότερες και πιο ευαίσθητες κινήσεις μέχρι τις μεγαλύτερες και πιο ισχυρές. Αλλά τα χέρια δεν μπορούν να κάνουν τίποτα χωρίς υποστήριξη, χωρίς σύνδεση με την πηγή της δύναμής μας: το κέντρο μας. Μπορεί να έχουμε μια διανοητική ιδέα του "κέντρου", αλλά χρειαζόμαστε μια σαφή, διαισθητική, άμεση αίσθηση του.
 
7 Κάθε κίνηση είναι μια ενέργεια ολόκληρου του ατόμου.
Χρησιμοποιούμε τα χέρια μας για να πληκτρολογήσουμε, αλλά τα χέρια κινούνται από τα χέρια, υποστηρίζονται από έναν κορμό με τη βοήθεια των ποδιών και των ποδιών, καθοδηγούνται από τα μάτια και τα αυτιά, παρακινούνται από τις ιδέες και τα συναισθήματα ενός ανθρώπου. Κάθε φορά που είμαστε όρθιοι, καθιστοί ή όρθιοι, ισορροπούμε, και αυτή η ισορροπία είναι μια ιδιότητα που αφορά μόνο το σύνολο - τα μέρη δεν ισορροπούν. Κάθε πράξη που κάνουμε απαιτεί προσαρμογή και συμμετοχή από τα άλλα μέρη του εαυτού μας. Δεν είναι περίεργο που δεν το αντιλαμβανόμαστε αυτό; Πώς θα μπορούσαμε να διευρύνουμε την προσοχή μας, για να αισθανθούμε πραγματικά τον τρόπο με τον οποίο η κίνηση ρέει μέσα από το σύνολο του εαυτού μας;


Scott Clark
© Copyright 2010

MOSHE FELDENKRAIS

AWARENESS THROUGH MOVEMENT


ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Κατανοώ καθώς κάνω 

πρόλογος

Δρούμε σύμφωνα με την αυτοεικόνα μας. Η αυτοεικόνα διαμορφώνεται από τις πράξεις και τις αντιδράσεις του ατόμου στην πορεία της ζωής του και των εμπειριών του.  Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας διέπει κάθε πράξη μας και εξαρτάται από τρείς παράγοντες την κληρονομιά, την εκπαίδευση και την αυτοεκπαίδευση.

Η κληρονομιά, η βιολογική προίκα του ατόμου (η μορφή και ικανότητα του νευρικού του συστήματος, η δομή των οστών του, οι μύες, οι ιστοί, οι αδένες, το δέρμα, οι αισθήσεις κ.α.) καθορίζονται από τη φυσική κληρονομιά του ατόμου, πολύ πριν αποκτήσει ταυτότητα. Η εκπαίδευση καθορίζει τη γλώσσα του ατόμου όπως και εγκαθιδρύει ένα πρότυπο εννοιών και αντιδράσεων - κοινά στην εκάστοτε συγκεκριμένη κοινωνία στην οποία μεγάλωσε. Βέβαια αυτές οι έννοιες και αντιδράσεις ποικίλλουν ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται το άτομο. Η εκπαίδευση καθορίζει σε κάποιο βαθμό την κατεύθυνση της αυτοεκπαίδευσης μας- το πιο ενεργό στοιχείο στην ανάπτυξή μας. Αντίστοιχα η αυτοεκπαίδευσή επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο επεξεργαζόμαστε την παιδεία που παραλαμβάνουμε- τι επιλέγουμε να μάθουμε και τι απορρίπτουμε.

Η εκπαίδευση και η αυτοεκπαίδευση εναλλάσσονται. Κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής ενός βρέφους, η εκπαίδευση είναι κατά κύριο λόγο ζήτημα απορρόφησης του περιβάλλοντος. Η αυτοεκπαίδευση εξελίσσεται καθώς το παιδί μεγαλώνει και αναπτύσσει σταδιακά τα ατομικά του χαρακτηριστικά- όταν αρχίζει να επιλέγει ανάμεσα σε αντικείμενα και ενέργειες σύμφωνα με τη δική του φύση. 

Από τους τρεις παράγοντες που εδραιώνουν την αυτοεικόνα μας, μόνο η αυτοεκπαίδευση είναι σε κάποιο βαθμό στα δικά μας χέρια. Η κληρονομιά λαμβάνεται, η εκπαίδευση επιβάλλεται, ενώ η αυτομόρφωση αποφασίζεται από την προσωπικότητα, τα ατομικά χαρακτηριστικά, την αποτελεσματική λειτουργία του νευρικού συστήματος και τις εκάστοτε επιρροές. Η κληρονομιά καθιστά κάθε μια και κάθε έναν από εμάς ένα μοναδικό άτομο ως προς τη φυσική δομή, την εμφάνιση, τις ενέργειες. Η εκπαίδευση μας καθιστά μέλος κάποιας συγκεκριμένης κοινωνίας και ενσταλάζει ένα πρότυπο συμπεριφοράς και αξιών, έτσι ώστε να μοιάζουμε με τα μέλη της. Ίσως το ουσιαστικό ελάττωμα της εκπαίδευσης να είναι ότι βασίζεται (ακόμη) σε πρακτικές των οποίων ο εξισωτικός σκοπός δεν είναι ούτε συνειδητός, ούτε σαφής. Ακόμη και σε χώρες, στις οποίες οι εκπαιδευτικές μέθοδοι βελτιώνονται συνεχώς, παρατηρείται αυξανόμενη ομοιότητα απόψεων, εμφάνισης και φιλοδοξιών. Οι σύγχρονες γνώσεις και τεχνικές της εκπαίδευσης και της ψυχολογίας έχουν ήδη καταδείξει μεθόδους για την δημιουργία ατόμων που είναι "ικανοποιημένα, ικανά, μορφωμένα, ευτυχισμένα και δημιουργικά" και ίσως αυτός να είναι ο πραγματικός στόχος της εκπαίδευσης.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η κοινότητα/κοινωνία είναι πιο σημαντική από τα άτομα από τα οποία αποτελείται. Φαίνεται να συμφωνούν οι περισσότεροι στο ότι το πιο σημαντικό είναι η βελτίωση των κοινωνικών διαδικασιών της απασχόλησης, της παραγωγής και της παροχής ίσων ευκαιριών για όλους. Αν ωστόσο αγνοήσουμε για μια στιγμή την έννοια της κοινωνίας και στραφούμε στον ίδιο τον άνθρωπο, βλέπουμε ότι η κοινωνία δεν είναι απλά το σύνολο των ανθρώπων που την αποτελούν. Από την οπτική του ατόμου, η αξία του στα δικά του μάτια επηρεάζεται από τη θέση του στην κοινωνία- μιας και η κοινωνία είναι το πεδίο στο οποίο πρέπει να εξελιχθεί για να γίνει αποδεκτό ως πολύτιμο μέλος της. Η κοινωνία είναι επίσης σημαντική ως πεδίο στο οποίο μπορεί να εξασκήσει τις ατομικές του ιδιότητες, να αναπτύξει και να εκφράσει τις ιδιαίτερες προσωπικές κλίσεις του-  την προσωπικότητά του. Και η έκφραση είναι απαραίτητη για τη μέγιστη λειτουργικότητα του ατόμου. 

Σε μια κοινωνία που υποστηρίζει την ομοιομορφία, οι απαραίτητες προσαρμογές γίνονται είτε με την καταστολή των οργανικών χαρακτηριστικών του ατόμου, είτε με την ταύτιση του ατόμου με τις ανάγκες της κοινωνίας. Η εκπαίδευση που παρέχει η κοινωνία λειτουργεί προς δύο κατευθύνσεις: καταπνίγει αντικομφορμιστικές τάσεις μέσω των ποινών π.χ. αφαίρεση  υποστήριξης και ταυτόχρονα εμποτίζει το άτομο με αξίες που το αναγκάζουν να ξεπεράσει ή και να απορρίψει τις αυθόρμητες επιθυμίες του. Αυτές οι συνθήκες οδηγούν πολλούς ενήλικες να ζουν πίσω από μια μάσκα της προσωπικότητας που το κάθε άτομο προσπαθεί να παρουσιάσει στους άλλους αλλά και στον εαυτό του. Κάθε φιλοδοξία και επιθυμία υπόκειται σε αυστηρή εσωτερική κριτική ή προκαλεί άγχος και τύψεις στο άτομο που προσπαθεί να καταστείλει την παρόρμηση να τις πραγματοποιήσει. Η μόνη αντιστάθμιση είναι η ικανοποίηση που αντλείται από την κοινωνική αναγνώριση του ατόμου που επιτυγχάνει κατακτήσει τον ορισμό της επιτυχίας. Αυτή η επιτυχία πρέπει να είναι ορατή, με συνεχή άνοδο στην κοινωνικο-οικονομική κλίμακα. Αν το άτομο αποτύχει στην αναρρίχηση, όχι μόνο οι συνθήκες διαβίωσής του θα γίνουν πιο δύσκολες αλλά και η αξία του θα μειωθεί στα μάτια του ίδιου του εαυτού- κάποιες φορές σε σημείο που να θέτει σε κίνδυνο την ψυχική και σωματική του υγεία. Δύσκολα διαθέτει χρόνο για διακοπές, ακόμη και αν έχει τα υλικά μέσα. Προκειμένου να διατηρήσει μια μάσκα χωρίς ελαττώματα και ρωγμές, οι πράξεις του δεν απορρέουν από βασικές οργανικές ανάγκες. Κατά συνέπεια, η ικανοποίηση που προέρχεται από αυτές δεν είναι κάποια αναζωογονητική οργανική ικανοποίηση αλλά μια επιφανειακή. Αρκετά συχνά το άτομο προσαρμόζεται τόσο πολύ στην μάσκα, η ταύτισή του με αυτήν είναι τόσο πλήρης που δεν αισθάνεται πλέον καμία οργανική ορμή ή ικανοποίηση αν  και μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές στις σχέσεις του. Παρότι η πλειοψηφία των ανθρώπων ζει μια ενεργή ζωή πίσω από μάσκες, καταπνίγοντας-λίγο πολύ ανώδυνα- κάθε κενό που έχει, κάποιες φορές αυτή η επιλογή προκαλεί άλλες δομικές ή και λειτουργικές συγκρούσεις. Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από κάποια μορφή διαταραχής στην πέψη, την αναπνοή, κ.α. Η περιοδική βελτίωση αυτών των δυσλειτουργιών μπορεί να αυξήσει τη ζωτικότητα για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά σχεδόν κάθε φορά ακολουθείται από μια περίοδος με μειωμένη υγεία και διάθεση ξανά.

Είναι προφανές ότι από τους τρεις παράγοντες που καθορίζουν τη γενική κατάσταση ενός ανθρώπου συμπεριφορά του ανθρώπου, μόνο η αυτομόρφωση υπόκειται αισθητά στη βούληση. 
Το ερώτημα είναι πραγματικά σε ποιο βαθμό και, κυρίως, με ποιον τρόπο μπορεί κανείς να βοηθήσει τον εαυτό του. 

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα επιλέξουν να συμβουλευτούν έναν εμπειρογνώμονα, ωστόσο πολλοί δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη, ούτε επιθυμούν να το κάνουν. Η αυτοβοήθεια και αυτομόρφωση είναι ο μόνος δρόμος που είναι ανοιχτός σε όλους. Είναι δύσκολος και περίπλοκος αλλά για κάθε άτομο που αισθάνεται την ανάγκη για αλλαγή και βελτίωση είναι ο μόνος πρακτικά εφικτός. 

Είναι σημαντικό να γίνει πλήρως αντιληπτό από την αρχή ότι η διαδικασία μάθησης είναι ακανόνιστη, αποτελείται από στάδια και ότι θα υπάρξουν σκαμπανεβάσματα. Αυτό ισχύει ακόμη και για την εκμάθηση ενός ποιήματος απ' έξω. Ένας άνθρωπος μπορεί να μάθει ένα ποίημα μια μέρα και να μη θυμάται σχεδόν τίποτα την επόμενη. Λίγες μέρες αργότερα και χωρίς καμία περαιτέρω μελέτη, μπορεί ξαφνικά να το γνωρίζει τέλεια. Ακόμα και αν βγάλει το ποίημα εντελώς από το μυαλό του για αρκετούς μήνες, θα διαπιστώσει ότι μια σύντομη πρόβα θα το επαναφέρει στο μυαλό του πλήρως. Επομένως δεν πρέπει να αποθαρρυνόμαστε αν διαπιστώσουμε ότι έχουμε επιστρέψει στην αρχική κατάσταση μας ανά πάσα στιγμή. Η επαναφορά στη βελτιωμένη κατάσταση θα είναι ευκολότερη καθώς η διαδικασία μάθησης συνεχίζεται. Θα πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι καθώς οι αλλαγές λαμβάνουν χώρα στον εαυτό μας, νέες δυσκολίες θα ανακαλυφθούν. Δυσκολίες που προηγουμένως απέρριπτε η αντίληψη είτε από φόβο είτε λόγω πόνου ή δυσκολίες που μόνο καθώς αυξάνεται η αυτοπεποίθηση είναι δυνατόν να αναγνωριστούν. 

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν χρειάζονται τίποτα άλλο εκτός από κάποια γυμναστική για να διορθώσουν μερικά ελαττώματα που αναγνωρίζουν, ενώ άλλοι κάνουν σποραδικές προσπάθειες να βελτιώσουν τους εαυτούς τους, χωρίς σαφή επίγνωση.

Τα ομαδικά μαθήματα awareness through movement της μεθόδου Feldenkrais προτείνουν την αυτοβελτίωση και επίγνωση μέσα από την παρατήρηση της κίνησης.

Αυτοεικόνα

Η δυναμική της προσωπικής κίνησης και δράσης
Ο καθένας από εμάς μιλάει, κινείται, σκέφτεται και αισθάνεται με διαφορετικό τρόπο, σύμφωνα με την αυτοεικόνα (εικόνα του εαυτού του) που έχει δημιουργήσει. Για να αλλάξουμε τον τρόπο δράσης μας πρέπει να αλλάξουμε την εικόνα του εαυτού που έχουμε μέσα μας. Αφορά μια αλλαγή και όχι μια απλή αντικατάσταση μιας δράσης από μια άλλη. Μια αλλαγή στην αυτοεικόνα μας αλλά και μια αλλαγή της πρόθεσης μας και την κινητοποίηση όλων των σχετικών μερών του σώματος. Τέτοιου είδους αλλαγές παράγουν αισθητή διαφορά στον τρόπο με τον οποίο κάθε άτομο πραγματοποιεί κινήσεις και δράσεις. 

Οι τέσσερις συνιστώσες της δράσης
Η αυτοεικόνα μας αποτελείται από τέσσερα συστατικά που εμπλέκονται σε κάθε δράση: κίνηση, αίσθηση, συναίσθημα και σκέψη. Η συμβολή του κάθε συστατικού σε κάθε συγκεκριμένη δράση ποικίλλει όπως ακριβώς και τα άτομα που εκτελούν τη δράση ποικίλλουν, όμως κάθε στοιχείο είναι συμμετέχει σε κάποιο βαθμό σε κάθε δράση.
Για παράδειγμα, ένα άτομο για να σκεφτεί πρέπει να είναι ξύπνιο και να γνωρίζει ότι είναι ξύπνιο και ότι δεν ονειρεύεται- δηλαδή να αισθάνεται και να διακρίνει το μυαλό του και τη φυσική του θέση σε σχέση με το πεδίο της βαρύτητας. Οπότε η κίνηση, η αίσθηση και το αίσθημα εμπλέκονται επίσης στη σκέψη. Για να αισθανθεί κάποιος θυμωμένος ή χαρούμενος, βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη στάση, σε κάποιου είδους σχέση με ένα άλλο ον ή αντικείμενο, κάπως κινείται, αισθάνεται και σκέφτεται. Κάποιος για να αισθανθεί -να δει, να ακούσει ή να αγγίξει- πρέπει να ενδιαφέρεται ή να ξαφνιαστεί ή να έχει επίγνωση κάποιου συμβάντος που τον αφορά. Δηλαδή, να κινείται, να αισθάνεται και να σκέφτεται. Για να κινηθεί, πρέπει να χρησιμοποιήσει τουλάχιστον μία από τις αισθήσεις του, συνειδητά ή ασυνείδητα που συνεπώς περιέχει αίσθημα και σκέψη.
Όταν ένα από αυτά τα στοιχεία της δράσης γίνεται τόσο ελάχιστο που σχεδόν εξαφανίζεται,  η ίδια η ύπαρξη μπορεί τεθεί σε κίνδυνο. Είναι δύσκολο να επιβιώσει κανείς -ακόμα και για σύντομες περιόδους- χωρίς καμία κίνηση. Δεν υπάρχει ζωή όταν ένα ον στερείται όλες τις αισθήσεις του. Χωρίς συναίσθημα, δεν υπάρχει κίνητρο για ζωή, απλά το ένστικτο μας εξαναγκάζει να αναπνέουμε. Χωρίς τουλάχιστον κάποιο ελάχιστο επίπεδο αντανακλαστικής σκέψης, ακόμη και ένα σκαθάρι δεν μπορεί να ζήσει για πολύ.

Οι αλλαγές παγιώνονται ως συνήθειες
Στην πραγματικότητα η αυτοεικόνα μας δεν είναι ποτέ στατική. Αλλάζει από δράση σε δράση και αυτές οι αλλαγές γίνονται σταδιακά συνήθειες, δηλαδή οι δράσεις αποκτούν έναν σταθερό, αμετάβλητο χαρακτήρα.
Στην αρχή της ζωής μας, όταν η αυτοεικόνα ακόμη διαμορφώνεται, ο ρυθμός των αλλαγών είναι υψηλός. Το βρέφος κατακτά νέες μορφές δράσης που μέχρι και την προηγούμενη μέρα ήταν πέρα από τις ικανότητες του. Το βρέφος αρχίζει να βλέπει λίγες εβδομάδες μετά τη γέννηση και μια μέρα θα αρχίσει να σηκώνεται, να περπατάει και να μιλάει. Οι εμπειρίες του ίδιου του παιδιού, μαζί με τη βιολογική κληρονομιά του συνδυάζονται αργά για να δημιουργήσουν έναν ατομικό, δικό του τρόπο να στέκεται, να περπατάει, να μιλάει, να αισθάνεται, να ακούει και να εκτελεί όλες τις άλλες ενέργειες που δίνουν υπόσταση στην ανθρώπινη ζωή. Παρότι η ζωή ενός ατόμου φαίνεται να μοιάζει πολύ με εκείνη οποιουδήποτε άλλου, μετά από μια προσεκτική εξέταση είναι εντελώς διαφορετικές. 

Πώς διαμορφώνεται η εικόνα του εαυτού
Θα περιοριστούμε στο να εξετάσουμε λεπτομερώς το κινητικό μέρος της αυτοεικόνας αφού το ένστικτο, το συναίσθημα και η σκέψη συνδέονται ούτως ή άλλως με την κίνηση. Ο ρόλος τους στη δημιουργία της εικόνας του εαυτού αποκαλύπτεται μαζί με αυτόν της κίνησης. Η διέγερση ορισμένων κυττάρων στον κινητικό φλοιό του εγκεφάλου ενεργοποιεί έναν συγκεκριμένο μυ. Τώρα πια είναι αποδεδειγμένο ότι η αντιστοιχία μεταξύ των κυττάρων του εγκεφαλικού φλοιού και των μυών που ενεργοποιούν δεν είναι ούτε απόλυτη ούτε αποκλειστική. Παρ' όλα αυτά, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι υπάρχει επαρκής πειραματική αιτιολόγηση για την υπόθεση ότι συγκεκριμένα κύτταρα ενεργοποιούν συγκεκριμένους μύες, τουλάχιστον σε βασικές κινήσεις.

Ατομική και κοινωνική δράση
Ο άνθρωπος ως νεογέννητο δεν μπορεί να εκτελέσει σχεδόν τίποτα από αυτά που θα πραγματοποιήσει ως ενήλικας στην κοινωνία αλλά μπορεί να κάνει σχεδόν όλα όσα μπορεί να κάνει ο ενήλικας ως άτομο. Μπορεί να αναπνεύσει, να φάει, να χωνέψει, να αποβάλλει, και το σώμα του μπορεί να οργανώσει όλες τις βιολογικές και φυσιολογικές διεργασίες εκτός από τη σεξουαλική πράξη. 

Επαφή με τον εξωτερικό κόσμο
Η επαφή του βρέφους με τον εξωτερικό κόσμο εγκαθιδρύεται κυρίως μέσω των χειλιών και του στόματος του- μέσω αυτών αναγνωρίζει τη μητέρα του. Το βρέφος θα χρησιμοποιήσει τα χέρια του για να ψηλαφίσει και να βοηθήσει το στόμα και τα χείλια  του και θα γνωρίσει μέσω της αφής ό,τι γνωρίζει ήδη μέσω των χειλιών και του στόματός του. Από αυτό το σημείο θα προχωρήσει σταδιακά στην ανακάλυψη άλλων μερών του σώματός του και τη σχέση μεταξύ τους και μέσω αυτών τις πρώτες αντιλήψεις για την απόσταση και τον όγκο. Η ανακάλυψη του χρόνου αρχίζει με το συντονισμό των διαδικασιών της αναπνοής και της κατάποσης που συνδέονται με κινήσεις των χειλιών, του στόματος, της γνάθου, των ρουθουνιών και της γύρω περιοχής.

Η αυτοεικόνα στον κινητικό φλοιό
Αν χρωματίζαμε στην επιφάνεια του κινητικού φλοιού του εγκεφάλου ενός βρέφους ενός μηνός τα κύτταρα που ενεργοποιούν τους μύες που υπόκεινται στην αναπτυσσόμενη βούλησή του, θα είχαμε μια μορφή που θα έμοιαζε με εκείνη του σώματος αλλά θα αναπαριστούσε μόνο τις περιοχές της εκούσιας δράσης κι όχι την ανατομική διαμόρφωση των τμημάτων του σώματός του. Θα βλέπαμε, για παράδειγμα ότι τα χείλη και το στόμα καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της χρωματισμένης περιοχής ενώ οι αντι-βαρυτικοί μύες -αυτοί που ανοίγουν τις αρθρώσεις και ορθώνουν το σώμα δεν υπόκεινται ακόμη σε εκούσιο έλεγχο καθώς και οι μύες των χεριών σιγά σιγά αρχίζουν να ανταποκρίνονται περιστασιακά στη βούληση. Θα είχαμε μια εικόνα αναπαράστασης λειτουργιών στην οποία το ανθρώπινο σώμα φτιάχνεται από τέσσερις λεπτές γραμμές για τα άκρα τα οποία ενώνονται μεταξύ τους, μια λεπτή γραμμή για τον κορμό, με τα χείλη και το στόμα να καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της εικόνας.

Κάθε νέα λειτουργία αλλάζει την εικόνα
Αν χρωματίζαμε τα κύτταρα που ενεργοποιούν τους μύες που υπόκεινται σε εκούσιο έλεγχο ενός παιδιού που έχει ήδη μάθει να περπατά και να γράφει, θα είχαμε μια εντελώς διαφορετική εικόνα αναπαράστασης λειτουργιών. Τα χείλη και το στόμα θα καταλαμβάνουν και πάλι το μεγαλύτερο μέρος της εικόνας λόγω της λειτουργίας της ομιλίας, η οποία περιλαμβάνει τη γλώσσα, το στόμα και τα χείλη. Ένα άλλο μεγάλο κομμάτι χρώματος θα εμφανιστεί στην περιοχή των κυττάρων που ενεργοποιούν τους αντίχειρες και επειδή ο αντίχειρας συμμετέχει σχεδόν σε κάθε κίνηση του χεριού, ιδιαίτερα στη γραφή, η περιοχή που αντιπροσωπεύει τον αντίχειρα θα είναι μεγαλύτερη από εκείνη που αντιπροσωπεύει τα άλλα δάχτυλα.

Η εικόνα των μυών στον κινητικό φλοιό είναι μοναδική για κάθε άτομο
Αν συνεχίσουμε να σχεδιάζουμε τέτοιες αναπαραστάσεις κάθε λίγα χρόνια, όχι μόνο το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό κάθε φορά, αλλά θα διέφερε σαφώς από άτομο σε άτομο. Σε έναν άνθρωπο που δεν έχει μάθει να γράφει, οι περιοχές του χρώματος που αντιπροσωπεύουν τους αντίχειρες θα παρέμεναν μικρές, επειδή τα κύτταρα παραμένουν αχρησιμοποίητα. Η περιοχή για το τρίτο δάχτυλο θα ήταν μεγαλύτερη σε ένα άτομο που έχει μάθει να παίζει κάποιο μουσικό όργανο από ότι σε κάποιον που δεν έχει μάθει. Άτομα που γνωρίζουν πολλές γλώσσες ή που τραγουδούν, θα παρουσίαζαν μεγαλύτερες περιοχές κυττάρων που ενεργοποιούν τους μυες για τον έλεγχο της αναπνοής, της γλώσσας, του στόματος, κ.α.

Μόνο η εικόνα των μυών βασίζεται στην παρατήρηση
Φυσιολόγοι ανακάλυψαν κατά τη διάρκεια πειραμάτων ότι για τις βασικές κινήσεις τουλάχιστον, τα κύτταρα συνδέονται μεταξύ τους στον κινητικό φλοιό του εγκεφάλου σε ένα σχήμα που μοιάζει με το σώμα, το οποίο αναφέρεται ως Homunculus (ομόσωμο σώμα). Υπάρχει επομένως μια βάση για την έννοια της "εικόνας του εαυτού", τουλάχιστον όσον αφορά τις βασικές κινήσεις. 

Η αυτοεικόνα μας είναι μικρότερη από τη δυνητική μας ικανότητα
Η αυτοεικόνα μας είναι ουσιαστικά μικρότερη από ό,τι θα μπορούσε να είναι, γιατί αποτελείται μόνο από την ομάδα των κυττάρων που έχουμε χρησιμοποιήσει στην πραγματικότητα. Ένας άνθρωπος που έχει μάθει να μιλάει επτά γλώσσες θα χρησιμοποιήσει περισσότερα κύτταρα και περισσότερους συνδυασμούς. Η αυτοεικόνα των περισσότερων παιδιών που γνωρίζουν τουλάχιστον δύο γλώσσες είναι πιο κοντά στο δυνητικό μέγιστο από ότι εκείνη των παιδιών που γνωρίζουν μόνο τη μητρική τους γλώσσα. Το ίδιο συμβαίνει στους περισσότερους τομείς. Η αυτοεικόνα μας είναι γενικά μικρότερη από τις δυνατότητές μας.. Χρησιμοποιούμε ένα μικρό ποσοστό από το συνολικό πραγματικό δυναμικό μας.




​

Στα ομαδικά μαθήματα Feldenkrais

- Καθοδήγησε την προσοχή σου ώστε να αισθανθείς πώς κάνεις την κίνηση που κάνεις. Χρησιμοποίησε την συνειδητότητα ως εργαλείο για την εξέλιξη σου.
- Η κίνηση της προσοχής σου είναι εξίσου σημαντική με την ίδια την κίνηση που κάνεις. 
- Κάνε λιγότερο, πιο αργά, με λιγότερη προσπάθεια. Όταν κάνεις την κίνηση στο μάξιμουμ εύρος που διαθέτεις, χρησιμοποιείς το σώμα σου όπως ήδη γνωρίζεις, όπως  έχεις συνηθίσει. Κάνε λιγότερο, στο ασφαλές πεδίο κίνησης,  η εξερεύνηση σου να κινείται ελεύθερα έτσι ώστε να ανακαλύπτεις νέες επιλογές κίνησης. 

- Συνήθως οι πράξεις μας είναι ανάλογες με την αυτοεικόνα μας. Αλλαγή στην αυτοεικόνα μας = αλλαγή στις δυνατότητες και ικανότητες μας για δράση.
- Ο ορισμός της τρέλας είναι να κάνεις το ίδιο πράγμα και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Μάθε νέους τρόπους να κάνεις ό,τι κάνεις,  για να έχεις ελευθερία επιλογής και να καλλιεργείς την ελευθερία σου.

- Εκπαίδευσε τον εαυτό σου να ακούει προσεκτικά τον εαυτό σου. Δοκίμασε να κινηθείς πιο αργά, αναζητώντας τις λεπτομέρειες στην κάθε κίνηση.
- Παρατήρησε και νιώσε τις διαστάσεις σου πώς αισθάνεσαι: το βάρος και το μήκος του σώματος σου? την έναρξη της κίνησης, την αναπνοή καθώς κινείσαι, την απόσταση μεταξύ διαφορετικών μελών του σώματος- κάτι πολύ συγκεκριμένο και κατανοητό.

- Δοκίμασε διαφορετική ταχύτητα και εύρος κίνησης γιατί έτσι ακονίζεις την ευαισθησία του νευρικού σου συστήματος σου να αντιλαμβάνεται και να διακρίνει διαφορές.
- Οι παραλλαγές συντηρούν την περιέργεια που είναι απαραίτητη για τη μάθηση. Τροποποίησε τις κινήσεις σου, κάνε παραλλαγές, άλλαξε το μέρος του σώματος που ξεκινάει την κίνηση, άλλαξε θέσεις σώματος και θέσεις σε σχέση με τη βαρύτητα. 
- Η δημιουργικότητα εξαρτάται άμεσα από την ικανότητα σου να βρίσκεσαι σε άγνωστα εδάφη. Στο Feldenkrais δεν ξέρεις την τελική κίνηση, δεν δείχνει κάτι ο δάσκαλος, και περνάς χρόνο σε αχαρτογράφητες περιοχές. Έτσι αναπτύσσεις μια αίσθηση του εαυτού βάση των εσωτερικών σου κριτηρίων και αυτό είναι πολύτιμο για την εξέλιξη σου.

- Στα μαθήματα Feldenkrais, μαθαίνουμε να μαθαίνουμε. Αυτή τη μάθηση την παίρνουμε μαζί μας σε ό,τι θέλουμε, εφαρμόζεται σε όλους του τομείς της ζωής μας.

The Feldenkrais exercises are ingenious and simple.Yehudi Menuhin, Concert Violinist

Το ζωντανό σώμα

Η ελληνική λέξη soma σημαίνει «ζωντανό σώμα». Το 1976 ο Thomas Hanna, ένας από τους πρώτους Αμερικανούς μαθητές του Moshe Feldenkrais, το επαναπροσδιόρισε ως «το σώμα που βιώνεται από μέσα» και ανέπτυξε τα Somatics, τη μελέτη του ανθρώπινου όντος όπως βιώνεται από τον εαυτό του από μέσα. Ο όρος πλέον εφαρμόζεται σε διάφορους τομείς που ασχολούνται με την ανθρώπινη κίνηση όπως και τα Piano somatics.

Οι μεγάλοι ερμηνευτές δεν παίζουν όπως τους έμαθαν.

Ο Alan Fraser δημιούργησε τη μέθοδο Piano Somatics στο Μόντρεαλ, όπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ο δάσκαλός του, Phil Cohen ίδρυσε το Concordia University Leonardo Project για να μελετήσει εξαιρετικές επιδόσεις στη μουσική, το θέατρο και τον χορό. Ανακάλυψε έναν κοινό παρονομαστή που ενώνει τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες: δεν παίζουν όπως τους έμαθαν. Η τεχνική ενός σπουδαίου ερμηνευτή ξεπερνά τις προσεγγίσεις της τυπικής παιδαγωγικής και μπορεί ακόμη και να τις αντιταχθεί ριζικά. Διαπίστωσε επίσης ότι οι ιδιότητες της εξαιρετικής ερμηνείας και απόδοσης μπορούν να αναλυθούν, να κωδικοποιηθούν και να διδαχθούν. Το έργο ζωής του Phil Cohen ήταν να καλλιεργήσει αυτό το «κάτι περισσότερο» που χρειαζόταν για να φτάσει  ο καλλιτέχνης στην υπέρβαση πέρα από την τυπική παιδαγωγική εκπαίδευση που είναι μια απαραίτητη προετοιμασία. Ο υπερβατικός καλλιτέχνης χρησιμοποιεί το σώμα του διαφορετικά: μια πιο διακριτική και πιο σύνθετη σχέση του με τον φυσικό του εαυτό προωθεί μια βαθύτερη έκφραση της καλλιτεχνικής του ψυχής.

Επιστροφή στο σώμα λοιπόν, έτσι όπως και στη Μέθοδο Feldenkrais νευροκινητικής επανεκπαίδευσης, την οποία μελέτησε σε βάθος και ο Fraser.  Ο Moshe Feldenkrais λάτρευε τις ριζοσπαστικές ιδέες – αλλά η φαινομενικά περίεργη αντίληψή του ότι «το πιο σίγουρο μονοπάτι προς την ψυχή ήταν μέσα από τον σκελετό» έχει πραγματικά νόημα: η απελευθέρωση του σώματος από την ένταση επιτρέπει στον σκελετό να έρθει σε πιο καθαρή κιναισθητική εστίαση – η αίσθηση του εαυτού βελτιώνεται. Και με βελτιωμένη εργονομία και στήριξη από το σκελετό, ο εγκέφαλος μειώνει τον συνολικό μυϊκό τόνο, διευκολύνοντας την κίνηση – με καλύτερη χρήση του εαυτού και πιο αποτελεσματική κίνηση όταν παίζει πιάνο.

Η εφαρμογή της σκέψης της μεθόδου Feldenkrais στην τεχνική του πιάνου είναι μοναδική. Όταν επιστρέφουμε στην έμφυτη δομή και λειτουργία του σώματος, έχουμε πρόσβαση στην καλύτερη από όλες τις σχολές τεχνικής πιάνου - δακτυλική δράση, βάρος χεριού, πίεση, χαλάρωση κλπ. που ενσωματώνει και τελικά αναζωογονεί τις παραδοσιακές μορφές διδασκαλίας πιάνου.

Η ποιότητα της υπέρβασης στην ερμηνεία του πιάνου είναι μια αβίαστη, ελεύθερη τεχνική που επιτρέπει στον πιανίστα να μεταφέρει το νόημα της μουσικής χωρίς να μπαίνει τίποτα ανάμεσα στην πρόθεσή του και σε αυτό που ακούγεται. 

Μέσα από τη μέθοδο Feldenkrais ο μαθητής βιώνει πώς η ευθυγράμμιση του σκελετού μπορεί να ελαχιστοποιήσει τη μυϊκή «εργασία». Και μέσα από την κιναισθητική του αντίληψη, το σώμα λειτουργεί πιο ομαλά “σαν να επιπλέεις καθώς σμιλεύεις τον ήχο με ευκολία”. Αποκαλύπτονται συνήθειες που τον περιορίζουν αλλά και τρόποι να απελευθερωθεί από αυτές, γιατί όσο παράδοξο κι αν είναι, νιώθουμε άνετα με ό,τι είναι οικείο και δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε το άγνωστο, αντιστεκόμαστε στην αλλάγή.

Επιστροφή στο σώμα λοιπόν.

Με εμπνέουν οι δάσκαλοι του Feldenkrais που είναι ήδη 80 χρονών. Συνεχίζουν να βελτιώνουν τις κινητικές τους συνήθειες ακόμα και όπως μεγαλώνουν - ενώ οι άλλοι στην ηλικία τους μειώνουν την κινητικότητά τους.
 
Πριν από μερικά χρόνια, ένας 80χρονος δάσκαλος έπεσε από το ποδήλατό του και έσπασε το ισχίο του. Ζήτησε από τους γιατρούς να μην προχωρήσουν άμεσα σε χειρουργική επέμβαση αλλά να του επιτρέψουν να το δουλέψει μόνος του για ένα μήνα, για να δει αν θα μπορούσε να βελτιωθεί αλλιώς. Με ήπιες κινήσεις, περιέργεια και συνεχή εξερεύνηση ήταν σε θέση να αποφύγει τη χειρουργική επέμβαση τελείως και το ισχίο του να ανακτήσει τη λειτούργικότητά του. Μέσα από την πολύχρονη εμπειρία του μέσα απο τα μαθήματα Feldenkrais είχε μάθει πώς να δουλεύει με τον εαυτό του με έναν τόσο αποτελεσματικό τρόπο! Κι όπως έγραψε η Ruthy Alon:  "Η βελτίωση συγκεκριμένων κινήσεων μέσα απο αυτή την διαδικασία μάθησης γίνεται απλώς ένα επιπλέον μπόνους, το πραγματικό κέρδος είναι ότι η ζωή σας παίρνει μια νέα, θετική κατεύθυνση. Αυτό σημαίνει ότι καθώς περνούν οι ημέρες και ο κάθε χρόνος εσείς μπορείτε να εκτελέσετε με ολοένα και καλύτερους τρόπους κάθε δράση - πιο αποτελεσματικά, με μεγαλύτερη ακρίβεια και εργονομικά - υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχετε παραιτηθεί από την αποφασιστικότητά σας να εξερευνήσετε και αναζητήσετε αυτές τις ιδιότητες».
 
Μόλις μάθετε πώς να μαθαίνετε από τη δική σας κίνηση, μπορείτε να συνεχίσετε να προσφέρετε στον εαυτό σας όλο και πιο εκλεπτυσμένες ποιότητες κίνησης, ακόμα και καθώς μεγαλώνετε- αρκεί να διατηρήσετε το ενδιαφέρον σας να το κάνετε! Κι αυτό είναι χρήσιμο!
 
Συνολικά, όσο πιο έντονη είναι η φυσική διέγερση που έχουμε, τόσο μικρότερη είναι η ευαισθησία.  Φανταστείτε την αίσθηση όταν κάποιος χαιδέψει την κοιλιά σας ελαφρά με ένα φτερό και συγκρίνετε τη με την αίσθηση των 5 κιλών πάνω στην κοιλιά σας. Ένα μικρότερο ερέθισμα = πολύ μεγαλύτερη ευαισθησία. Και γιατί να θέλει κανείς να νιώθει περισσότερες λεπτομέρειες στην αίσθηση του; Εκτός από το γεγονός ότι όταν νιώθουμε περισσότερο μας βοηθά να νιώθουμε πιο ζωντανοί, ο ‘έξυπνος’ αισθητηριακός κινητικός φλοιός του εγκεφάλου μας ‘παίρνει’ αυτές τις πληροφορίες έτσι ώστε να προσαρμόσει ανάλογα τις αποφάσεις μας.
 
Παραθέτω μια προσωπική ιστορία: Στα μαθήματα Feldenkrais άρχισα να κινούμαι με το 10% της προσπάθειας που έβαζα στην πρακτική μου της γιόγκα. Κι έτσι ανακάλυψα ότι δεν είχα "κακή πλάτη" ή "ασταθείς αρθρώσεις" αλλά ότι απλά είχα τη συνήθεια να κινούμαι με ένα τρόπο που τραυμάτισε την πλάτη μου κάθε φορά που το έκανα. Όταν κατανόησα τι κάνω σε σωματικό επίπεδο και είδα οτι μπορώ να κάνω διαφορετικές επιλογές στον τρόπο που κινούμαι, σταμάτησαν και οι φοβεροί πόνοι στην πλάτη που είχα για χρόνια. Η επιβράδυνση και η μείωση της προσπάθειας μου επιτρέπουν να αισθάνομαι περισσότερο πια, έτσι ώστε να μπορώ να ανανεώνω τις κινητικές μου συνήθειες και να κάνω πιο ευφυείς επιλογές. Αυτό κι αν είναι ενδυνάμωση! 
 
Ανανεώστε και ενημερώστε τις συνήθειες σας. Οι συνήθειες είναι χρήσιμες. Και επικίνδυνες.
Οι συνήθειες μας επιτρέπουν να μην πρέπει να σκεφτόμαστε κάθε φορά πως να βουρτσίζουμε τα δόντια μας ή πως να φοράμε τα παντελόνια μας. Μας επιτρέπουν επίσης να μην το σκεφτόμαστε και να μπορούμε να τρώμε ένα τεράστιο παγωτό ή να πίνουμε 4 ποτήρια κρασί πριν κοιμηθούμε - απλά επειδή αυτό είναι που κάνουμε συνήθως. Στα μαθήματα Feldenkrais  (ευαισθητοποίησης μέσω της κίνησης) διερευνούμε ανοίκειες δράσειες και κινήσεις. Εχει πλάκα και είναι ασυνήθιστο.  
 
Δοκιμάστε να περάσετε μια μέρα ανοίγοντας τις πόρτες με το άλλο χέρι. Όταν φτάνετε μπροστά σε σκάλες παρατηρήστε με ποιο πόδι πατάτε πάντα το πρώτο σκαλοπάτι. Τι συμβαίνει εάν χρησιμοποιείτε το άλλο; Βούρτσισμα των δοντιών με το άλλο χέρι; Είναι καλό για τον εγκέφαλό σας!
 
Τι συμβαίνει αν τελικά δεν είναι εγγενώς κακή για σας καμία στάση ή κίνηση, αλλά είναι ο καταναγκασμός της συνήθειας που μπορεί να είναι επιβλαβής; Όπως είπε ο Moshe Feldenkrais, "Γιατί θα θέλατε να φτάσετε στο "σωστό "; Δεν μπορείτε να βελτιωθείτε "σωστά". Αν είστε ‘παρόντες’ στο σώμα σας- με περίεργια και αφοσίωση μπορείτε να συνεχίσετε να βελτιώνετε την κίνησή σας για όσο ζείτε. Αυτό το είδος της περιέργειας και δημιουργικότητας δεν μπορεί παρά να ξεπεράσει τα όρια του μαθήματος και να εξαπλωθεί στην επαγγελματική σας ζωή, στις σχέσεις σας, στη διάθεσή σας και στους τρόπους άσκησής σας.
 
Μάθετε να επιβραδύνετε. Δοξάστε τη βραδύτητα!
Οι χρόνοι της καθημέρινότητας είναι πολύ γρήγοροι, επείγοντες, πιεστικοί. Πρέπει να επιβραδύνουμε. Πρέπει να επιβραδυνθούμε. "Γιατί; Γιατι όταν πάμε με την συνηθισμένη μας ταχύτητα, μπορούμε να κάνουμε ό, τι γνωρίζουμε ήδη- και αυτό ισχύει σε νευρο-μυϊκό, προσωπικό και πολιτισμικό επίπεδο. Όταν επιβραδύνουμε υπάρχει μια ευκαιρία να προκύψει κάτι καινούριο και πρωτοφανές (και ίσως πολύ πιο σοφό). Όταν επιβραδύνουμε, κινούμαστε με μια ταχύτητα όπου μπορούμε να εξελιχθούμε κι όχι απλά να αποδίδουμε κάτω απο αναμενόμενα πρότυπα συμπεριφοράς. Όταν επιβραδύνετε θα βρεθείτε να ανακαλύπτετε αυτές τις αισθήσεις που είστε απασχολημένοι να αποφεύγετε όλη την ημέρα. Αυτό μπορεί να είναι μια δύσκολη διαδικασία αλλά και αξιόλογη. Επίσης όλα τα καλά πράγματα τα βιώνουμε σε μια άλλη ταχύτητα ζωής. Απολαύστε το χρόνο πίνοντας ένα τέλειο καφέ. Συναντώντας ένα καλό φίλο. Τραγουδώντας το αγαπημένο σας τραγούδι πολύ δυνατά στο ντους. Αγκαλιάζοντας έναν αγαπημένο σας. Η συμμετοχή σε σωματικές πρακτικές όπως τα μαθήματα Feldenkrais μπορεί να μας βοηθήσει να ξαναρυθμίσουμε την πραγματική ταχύτητα της ζωής, να νιώσουμε τον πλούτο των αισθήσεων, της υφής, της θερμοκρασίας, των αποχρώσεων και της λαμπερής ομορφιάς της πραγματικής ζωής, παρόντες στη στιγμή, στην ενσωματωμένη εμπειρία μας.
 
Φανταστείτε έναν ενεργειακό ελεγκτή να έρχεται στο σπίτι σας για να εξετάσει την αποδοτικότητα και τη βιωσιμότητα της χρήσης ενέργειας του σπιτιού σας. Το παλιό ψυγείο, οι χωρίς μόνωση σωλήνες ζεστού νερού, τα παλιά παράθυρά σας - ίσως χάνουν πολύ ενέργεια. Αφού το ξέρετε, μπορείτε να κάνετε πιο έξυπνες επιλογές. Η μέθοδος Feldenkrais σας καλεί να κάνετε έναν παρόμοιο ενεργειακό έλεγχο με τις συνήθειες σας στη κίνηση και μετακίνησή σας. Δουλεύετε πιο σκληρά από όσο χρειάζεται; Σφίγγετε τους ώμους και το σαγόνι σας για να "βοηθήσετε" όταν κάνετε μια κίνηση;  να εξαλείψετεις του γονάτου σαςι εν κκρΠερπατάτε με έναν τρόπο που φθείρει τις αρθρώσεις του γονάτου σας;  

Μέσα απο τα μαθήματα μαθαίνεις να αφαιρείς αυτό που ο Moshe Feldenkrais ονόμασε "παρασιτικές ενέργειες". Έτσι η κίνηση και η ζωή σας γίνονται πιο συνεπείς. Αντί να δουλεύετε εναντίον σας, πραγματοποιείτε τις προθέσεις σας με έναν πιο βιώσιμο τρόπο. Και οι αρθρώσεις σας θα διαρκούν περισσότερο.  Γίνετε αυθεντικά ευφυείς.


μεταφρασμένο απόσπασμα απο το άρθρο της Erin Geesaman Rabke (Guild Certified Feldenkrais Practitioner & Embodied Life Teacher)

Τι είναι η η μέθοδος σωματικής εκπαίδευσης Feldenkrais® ?
 
Η μέθοδος σωματικής εκπαίδευσης Feldenkrais® είναι μια πρακτική, μια διαδικασία ένα σύστημα αυτο-βελτίωσης. Είναι μια μορφή σωματικής εκπαίδευσης, δηλαδή χρησιμοποιεί την κίνηση και συνειδητοποίηση των αισθήσεων του σώματός σας σε πραγματικό χρόνο για να σας καθοδηγήσει προς τις θετικές αλλαγές που αναζητάτε. Η μέθοδος Feldenkrais δεν είναι πρόγραμμα θεραπείας, προσαρμογής ή άσκησης. Αντ 'αυτού, βασίζεται σε δεκαετίες έρευνας στη φυσική, τη νευροεπιστήμη, τη βιομηχανική, τη θεωρία της μάθησης και την ανθρώπινη ανάπτυξη για να σας δώσει τα εργαλεία για να βοηθήσετε τον εαυτό σας.
 
Τι μπορεί να προσφέρει σε μένα?
 
Η μέθοδος σωματικής εκπαίδευσης Feldenkrais® προσφέρει πολλά οφέλη σε ενα ευρύ φάσμα τόσο όσο και οι μαθητές της. Αν αναζητάτε ανακούφιση από τον πόνο, αντιμετωπίζετε νευρολογικές ασθένειες ή αν ψάχνετε την επέκταση των ικανοτήτων σας, των δεξιοτήτων σας και την ενίσχυση της δημιουργικότητας σας.
 
Πως δουλεύει η μέθοδος?
 
Η συνείδηση ​​και η προσοχή που δίνετε στο σώμα σας διεγείρει τον εγκέφαλο να δημιουργήσει νέες νευρικές οδούς που επιτρέπουν τη βέλτιστη διαμόρφωση και λειτουργία των κινήσεων. Αυτή η δραστηριότητα του εγκεφάλου ονομάζεται "νευροπλαστικότητα". Η νευροπλαστικότητα είναι αυτή που επιτρέπει σε κάθε μάθηση να πραγματοποιηθεί. Καθώς μαθαίνετε καλύτερους τρόπους κίνησης, βελτιώνεται η ισορροπία, η αναπνοή, ο συντονισμός, η ευελιξία, επίγνωση και οι επιλογές σας.  

Απο που πήρε το όνομά της?
 
Η μέθοδος Feldenkrais® αναπτύχθηκε μέσα απο χρόνια έρευνας από τον Dr. Moshe Feldenkrais. Ήταν επιστήμονας και αθλητής, καθώς και ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους που κέρδισε μια μαύρη ζώνη στο τζούντο. Εφάρμοσε την αυστηρή επιστημονική του προσέγγιση στη μελέτη της κίνησης, προκειμένου να διερευνήσει πώς μαθαίνουμε και πώς να βελτιώνουμε τη ζωή μας.
 
Πως συνδέεται η νευροπλαστικότητα με την μέθοδο Feldenkrais?
 
Η νευροπλαστικότητα είναι η ικανότητα του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος να ανανεώνεται και να αναπτύσσονται νέες συνδέσεις. Αν και αυτή η ικανότητα είναι μεγαλύτερη στα παιδιά, οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια έχουν αποδείξει ότι η νευροπλαστικότητα συνεχίζει να λειτουργεί και στους ενήλικες. Κατα τον συγγραφέα Dr. Norman Doidge η νευροπλαστικότητα αντιπροσωπεύει "τη σημαντικότερη αλλαγή στις απόψεις μας για τον εγκέφαλο από τότε που αρχικά σκιαγραφήσαμε τη βασική ανατομία του." Γνωρίζουμε ότι η νευροπλαστικότητα διεγείρεται μέσω της κατευθυνόμενης προσοχής σε μια ευρεία γκάμα απαλών και ασυνήθιστων κινήσεων ακριβώς όπως στην μέθοδο σωματικής εκπαίδευσης Feldenkrais Method® που βοηθά  ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να διερευνήσουν το νευροπλαστικό δυναμικό τους.
 
Είναι δύκολα ή εξαντλητικά τα μαθήματα?

Όχι. Τα μαθήματα Awareness Through Movement®, τα οποία διδάσκονται ομαδικά όπως και τα μαθήματα Functional Integration®, τα οποία διδάσκονται ως ατομικές συνεδρίες χρησιμοποιούν αργές, απαλές κινήσεις που μπορούν να γίνουν από οποιονδήποτε σε οποιοδήποτε επίπεδο.
 
Πονάω και έχω σοβαρούς κινητικούς περιορισμούς, μπορώ να κάνω μαθήματα, παρόλα αυτά?
 
Απολύτως. Το θαυμάσιο πράγμα για τη μέθοδο Feldenkrais Method® είναι ότι πρόκειται για τη διερεύνηση στρατηγικών μάθησης. Εάν αντιμετωπίζετε δυσκολίες στο πλάι, μπορείτε να δουλέψετε με την άλλη πλευρά. Εάν δεν μπορείτε να ξαπλώσετε, μπορείτε να καθίσετε. Ακόμη και χωρίς να κινηθείτε καθόλου,  δουλεύοντας με τη φαντασία σας δημιουργείτε νέους νευρωνικούς συνδέσμους που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής σας.
 
Αισθάνομαι πολύ καλά και νιώθω οτι λειτουργώ στο μάξιμουμ των ικανοτήτων μου, τι μπορεί να μου προσφέρει εμένα η μέθοδος αυτή?
 
Υπάρχει πάντα περιθώριο βελτίωσης. Μπορείτε να μάθετε να κάνετε αυτό που κάνετε ήδη καλά, πιο εύκολα, με λιγότερη προσπάθεια, έτσι ώστε σας μένει ενέργεια που μπορεί να σας πάει ακόμα πιο μακριά. Πολλοί από τους υποστηρικτές του Feldenkrais είναι επαγγελματίες που προσπαθούν να είναι οι καλύτεροι όπως οι Yehudi Menuhin, Martina Navratilova, η Dame Judi Dench, και πολλοί άλλοι. Οι δρομείς πηγαίνουν μακρύτερα και οι καλλιτέχνες  μπορούν να χορέψουν ή να παίξουν καλύτερα και με περισσότερη αντοχή. 
 
Σε τι διαφέρει απο ένα μασάζ?
 
Το μασάζ εστιάζει στους χειρισμούς μαλακού ιστού. Οι θεραπευτές μασάζ δουλεύουν τους μυς και το μαλακό ιστό. Η μέθοδος Feldenkrais® είναι μια προσέγγιση που επιδιώκει την αλλαγή μεσα απο τη δουλειά με το νευρικό σας σύστημα. Ο εγκέφαλός σας κατευθύνει το νευρικό σύστημα και είναι υπεύθυνος για τα μοτίβα κίνησης σας, οπότε αν θέλετε να αλλάξετε τις κινήσεις σας, πρέπει να αλλάξετε κυριολεκτικά το μυαλό σας. Καθώς σχηματίζονται νέοι νευρικοί δρόμοι στον εγκέφαλό σας, μπορείτε να ρυθμίσετε και να συντονίσετε με ασφάλεια τις κινήσεις σας, οργανώνοντας τον εαυτό σας για αποτελεσματική δράση στον κόσμο.
 
Σε τι διαφέρει απο τη γιόγκα?
 
Σε αντίθεση με τη γιόγκα, η μέθοδος Feldenkrais® δεν απαιτεί να είστε ευέλικτοι, ούτε να περιλαμβάνει τέντωματα ή κρατήσεις θέσεων. Αντί να επαναλαμβάνετε και να κρατάτε το σύνολο κάποιων θέσεων όπως στη γιόγκα, σε μια τάξη Feldenkrais®, εξερευνούμε απαλές και καινοτόμες κινήσεις καθώς μαθαίνετε να γνωρίζετε συνήθειες που μπορεί να σας προκαλούν δυσκολίες στην κίνηση, αναποτελεσματικότητα ή πόνο. Πολλοί λάτρεις της γιόγκα εξερευνούν τη μέθοδο Feldenkrais ως τρόπο να επιτύχουν στάσεις που τους είχαν ξεφύγει προηγουμένως ή που τους προκαλούσαν δυσκολία ή δυσφορία.
 
Σε τι διαφέρει απο το tai chi?
 
Σε αντίθεση με τo tai chi και τα περισσότερα μαθήματα πολεμικών τεχνών, η μέθοδος Feldenkrais® δεν απαιτεί καμία πρακτική ή εντατική εκπαίδευση για να αποκομίσετε τα οφέλη της. Δεν υπάρχουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις και δεν απαιτείται φυσική προετοιμασία.
 
Πως εκπαιδεύονται οι δάσκαλοι της μεθόδου, Feldenkrais practitioners?
 
Αφού ολοκληρώσουν επιτυχώς 4 χρόνια σπουδών, οι πτυχιούχοι παίρνουν την πιστοποίηση από τo European Accreditation Board (EuroTAB) το οποίο αναγνωρίζεται απο τα Feldenkrais Associations σε όλο τον κόσμο και το International Feldenkrais Federation  IFF και διατηρούν αυτή την πιστοποίηση συνεχίζοντας την εκπαίδευση και επαγγελματική πρακτική τους.

Νευροπλαστικότητα και μέθοδος Feldenkrais® 
 
Απο την Eileen Bach-y-Rita, GCFP
 
Ο εγκέφαλος μας  αγαπά να μαθαίνει: αναπτύσσεται καθώς αποκτά νέες δεξιότητες όπως η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, ενός νέου χορού ή μιας νέας γλώσσας. Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται επίσης όταν εστιάζει εσωτερικά, όπως στον διαλογισμό ή σε ένα μάθημα Feldenkrais® -Awareness Through Movement®. 
 
Για να μάθεις οτιδήποτε, πρέπει να εστιάσεις και να δώσεις προσοχή σε ό,τι είναι αυτό που κάνεις. Πρέπει να κινηθείς αργά, με πρόθεση και να σκεφτείς τι κάνεις- ειδικά όταν μαθαίνεις μια νέα κίνηση. Η εστίαση και η εξάσκηση αναγκάζουν τον εγκέφαλο να μεταμορφωθεί, να αναπτύξει νέες συνδέσεις μεταξύ δισεκατομμυρίων κυττάρων και να δημιουργήσει νέους κινητικούς και αισθητηριακούς κινητικούς χάρτες για κάθε νέα δραστηριότητα. Ακόμη και όταν φαντάζεσαι την κίνηση στο μυαλό σου, εστιάζοντας με λεπτομέρεια στην δράση,  αποδεδειγμένα επέρχονται αλλαγές στον εγκέφαλο (μετρήσιμες). Η ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάξει ονομάζεται «νευροπλαστικότητα»: επιτρέπει στα εγκεφαλικά κύτταρα και νεύρα να αλλάζουν όψη και λειτουργία, να αναπτυχθούν, να συρρικνωθούν, να συνδεθούν, να αποσυνδεθούν και να συνδεθούν μεταξύ τους με εντελώς νέους τρόπους, να χρησιμοποιούν διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου για νέες λειτουργίες και να είναι εύπλαστα και προσβάσιμα σε νέες ανάγκες, όπως προκύπτουν κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
 
Ο εγκέφαλος λοιπον εχει την ικανότητα αυτής της εκπληκτικής αναδιοργάνωσης ενώ επίσης παράγει και νέους νευρώνες καθ’ όλη τη ζωή μας. Μέχρι το 1998  η επιστήμη θεωρούσε ότι γεννιόμαστε με δισεκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα τα οποία σταδιακά πεθαίνουν, χωρίς να γεννηθούν ποτέ νέα κύτταρα. Στην πραγματικότητα γεννιόμαστε και πεθαίνουμε με εκατομμύρια αχρησιμοποίητα, μη μορφοποιημένα στελεχιαία κύτταρα (stem cells) στον εγκέφαλό μας. Η δυνατότητα των κυττάρων αυτών να δημιουργούν νέους νευρώνες, υπάρχει καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής μας, διευρύνοντας τις δυνατότητες στους τομείς της υγείας και της αποκατάστασης από τραυματισμούς και ασθένειες.
 
Δύο επιστήμονες, από πολύ διαφορετικούς τομείς, πίστευαν ότι ο εγκέφαλος ήταν πιο ικανός από όσο θεωρούσαν άλλοι στην εποχή τους. Ο πρώτος ήταν ο Moshe Feldenkrais, D.Sc (1904-1984), μηχανικός, φυσικός και δάσκαλος τζούντο, ο οποίος μετά από σοβαρό τραυματισμό στα γόνατα, στη δεκαετία του 1940, επανεκπαίδευσε τον εαυτό του να περπατάει.
Μέσω της δικής του διερευνητικής διαδικασίας μάθησης, δημιούργησε ένα εργονομικό σύστημα εστιασμένης προσοχής και μοναδικών κινήσεων που βοήθησε χιλιάδες άτομα να ξεπεράσουν ατυχήματα, ασθένειες και αναπηρίες. Δεν θα είχε πετύχει τίποτε απο όλα αυτά εάν ο εγκέφαλος δεν είχε νευροπλαστικότητα.
 
Οι ‘νέες’ κινήσεις του Feldenkrais ήταν διαδοχικές, μια ιδιότητα που έχει αποδειχθεί ότι διεγείρει την πλαστικότητα στον εγκέφαλο. Απαιτούσαν προσοχή (η οποία έχει επίσης αποδειχθεί ότι αλλάζει τον εγκέφαλο) και στηρίζονταν στις περίπλοκες στρατηγικές της κινητικής μας ανάπτυξης (από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των δέκα ετών) οι οποίες οδηγούν τον εγκέφαλο σε υψηλότερα επίπεδα οργάνωσης και ικανότητας. Ο Moshe αντιλήφθηκε αυτήν την πλαστικότητα του εγκεφάλου μέσα από την κοινή λογική, τις γνώσεις του στους τομείς της υγείας και των επιστημών και τις παρατηρήσεις του για βρέφη και μικρά παιδιά καθώς μαθαίνουν να κινούνται. Αργότερα συναντήθηκε με έναν άλλο επιστήμονα, τον Paul Bach-y-Rita, Ph.D, MD (1934-2006), νευρο-φυσιολόγο, που ήταν επίσης πεπεισμένος για τις πλαστικές ιδιότητες του εγκεφάλου πολύ πριν αυτό αποδειχτεί. Ο Paul "... ήταν από πολλές απόψεις ο πατέρας της ιδέας της νευροπλαστικότητας". Μετά την αποκατάσταση του πατέρα του μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, ο Paul αποφάσισε να μελετήσει την πλαστικότητα σε άτομα με εγκεφαλικούς τραυματισμούς, πολύ πριν η έρευνα στη νευροπλαστικότητα αποδείξει ότι η πράξη της σκέψης, καθώς και η πράξη της φαντασίας της κίνησης και των συναισθημάτων, αλλάζουν τον εγκέφαλο και παράγουν νέες μετρήσιμες δεξιότητες και αποτελέσματα.
 
Οι κινήσεις του Moshe και η πρακτική προσέγγιση της μάθησης αναπαράγουν τις συνθήκες που όλοι βιώσαμε ως νήπια. ‘Διδάξαμε’ τον εαυτό μας να κινείται, όπως επίσης να βιώνει και να αναπτύσσει την κίνηση ως άλλη μια αίσθηση (μαζί με την ακοή, όραση, μυρωδιά και γεύση). Στα πειράματα στην αντικατάσταση των αισθήσεων, ο Paul Bach-y-Rita, απέδειξε ότι όλα τα αισθητήρια κύτταρα έχουν την ικανότητα να ανταποκρίνονται σε κάθε εισερχόμενο αισθητήριο ερέθισμα. Το έργο του απέρριψε τη θεωρία ότι τα ακουστικά κύτταρα χρησιμοποιούνται μόνο για ηχητική λήψη, τα οπτικά κύτταρα μπορούν να αποκρίνονται μόνο στο φως και τα σχήματα και τα χρώματα και το δέρμα και οι αισθητήριοι υποδοχείς του χρησιμοποιούνται μόνο για επαφή. Ένα άλλο από τα πειράματά του, αφορούσε τη μετάδοση ηλεκτρικού σήματος ενός κυττάρου που μπορούσε να ταξιδέψει αργά μέσω του υγρού στον εγκέφαλο αν και με πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση από το συνηθισμένο. Mέχρι τη δεκαετία του 1990 όμως «οι νευροπλαστικές έρευνες θεωρούνταν ελάχιστα ενδιαφέρoουσες από άλλους επιστήμονες».  Τέλος, το 2004, ο Paul ίδρυσε ένα πιλοτικό πρόγραμμα χρησιμοποιώντας τα μαθήματα Feldenkrais Awareness Through Movement ως την κύρια μέθοδο για την λειτουργική αποκατάσταση μετά από μακροχρόνιο τραυματισμό στο κεφάλι. Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε σε ένα θέρετρο στη Φλώριντα το 2004 και περιλάμβανε επίσης την καθημερινή χρήση ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού που είχε αναπτύξει για θύματα εγκεφαλικών επεισοδίων και αρκετό χρόνο για ξεκούραση και παίξιμο. Συμμετείχαν έξι άτομα. Η ομάδα συναντήθηκε για δύο εβδομάδες και μέσα από τη μέθοδο Feldenkrais (για μια ώρα, δύο φορές την ημέρα) τους δίδαξε πώς επίσης να φανταστούν κινήσεις. Στο τέλος του προγράμματος, κάθε ‘μαθητής’ είχε ανακτήσει-αποκτήσει τουλάχιστον δύο κινητικές δεξιότητες και  είχε μείωση ή εξάλειψη του πόνου που υπήρχε από τους τραυματισμούς στο κεφάλι. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους για τη νέα συνειδητοποίηση  (κίνηση και αίσθηση)  που απέκτησαν για τα σώματά τους.
 
Τελικά το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας που επικυρώνει επιστημόνικά την νευροπλαστικότητα και το έργο του Moshe Feldenkrais, δημοσιεύθηκε μετά το θάνατό του το 1984...