blog

16/1/2023

Αυτοεικόνα & χρήση των ματιών

Read Now

Η αυτοεικόνα μας και η χρήση των ματιών μας

"Ενεργούμε σύμφωνα με την αυτοεικόνα μας". Αυτή είναι η πρώτη φράση στο βιβλίο του Dr. Moshe Feldenkrais στο βιβλίο του Awareness Through Movement.
Ποια είναι η αυτοεικόνα μου; Ενεργώ σύμφωνα με την αυτοεικόνα μου ή η αυτοεικόνα μου
διαμορφώνεται σύμφωνα με τις πράξεις μου; Έχω πρόσβαση στην αυτοεικόνα μου; Μπορώ να αισθάνομαι την αυτοεικόνα μου; Είναι αυτό διαφορετικό από το να αισθάνομαι και να νιώθω τον εαυτό μου;

Η κατανόηση των περίπλοκων σχέσεων μεταξύ της αυτοεικόνας μας, του οπτικού μας συστήματος και της χρήσης των ματιών μας είναι ένα εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αξιοποιήσουμε την πλαστικότητα της αυτοεικόνας μας, με μια πιο υγιή
χρήση των ματιών μας.
Τα μάτια και οι οπτικά καθοδηγούμενες συμπεριφορές αποτέλεσαν κινητήρια εξελικτική δύναμη καθ' όλη τη διάρκεια της εξέλιξης. Οι πιο εξελιγμένες μορφές της όρασης μας επιτρέπουν τον χωρικό προσανατολισμό, την ανίχνευση των βασικών αναγκών όπως η τροφή και το καταφύγιο, αλλά και των κινδύνων.
Στους ανθρώπους η όραση εξελίχθηκε ως το πιο ανεπτυγμένο και ακριβές σύστημα προσφέροντας μας ένα πολύ ευρύ φάσμα οπτικών ικανοτήτων:
- Δυναμικό σύστημα εστίασης που μας επιτρέπει να βλέπουμε κοντά και μακριά.
- Η συγχώνευση των εικόνων από τα δύο μάτια μας παρέχει τρισδιάστατη όραση και
αντίληψη του βάθους.
- Διαθέτουμε έγχρωμη όραση υψηλής ανάλυσης καθώς και την ικανότητα προσαρμογής σε χαμηλές συνθήκες φωτισμού.
- Μπορούμε να παρακολουθούμε κινούμενα αντικείμενα και μπορούμε να σταθεροποιούμε το βλέμμα μας όταν η σταθερότητα είναι απαιτείται.
Το 70 % των αισθητηριακών ερεθισμάτων από το εξωτερικό μας περιβάλλον είναι οπτικές πληροφορίες.
Τον έλεγχο αυτού του πολύπλοκου συστήματος έχει ο εγκέφαλος που έχει εξελιχθεί για να επεξεργάζεται τις πλούσιες οπτικές πληροφορίες και να τις εφαρμόζει στη δράση.

Έχοντας κατά νου αυτές τις πληροφορίες, είναι σαφές πως τα μάτια και το οπτικό σύστημα εμπλέκονται και σε μη οπτικές εργασίες. Ένα απλό παράδειγμα: Καθίστε για λίγο στην άκρη της καρέκλας σας, έτσι ώστε τα πόδια σας να στέκονται στο πάτωμα, με τα μάτια σας κλειστά. Τι
συμβαίνει ακριβώς όταν απλά δίνετε προσοχή στην επαφή των πέλματων των ποδιών σας
με το πάτωμα; Κουνιούνται τα μάτια σας μαζί με τη μετατόπιση της προσοχής σας; "Βλέπετε"
τη διάταξη των ποδιών σας στο πάτωμα; Το οπτικό σας σύστημα δεν εμπλέκεται με κάποιο τρόπο στην αλλαγή της προσοχής σας και στην αντίληψη των ποδιών σας;
Προφανώς, αυτό δεν είναι μια οπτική εργασία - τα μάτια σας είναι κλειστά και υπάρχει ένα άλλο
αισθητήριο σύστημα (ιδιοδεκτικότητα και πληροφορίες δερματικής πίεσης από τα πόδια σας)
που σας παρέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται για να αισθανθείτε την επαφή των ποδιών σας με το έδαφος.

Η μετατόπιση της προσοχής μας στις σωματικές μας αισθήσεις, στη συναισθηματική μας κατάσταση, σε μια σκέψη που περνάει το μυαλό μας, με ένα τρόπο όλα εμπλέκουν το οπτικό μας σύστημα ή και κάποια από τα οπτικά κέντρα ελέγχου στον εγκέφαλο.

Ένας τύπος κίνησης των ματιών ονομάζεται σακκαδικές κινήσεις- είναι γρήγορες και τις χρησιμοποιείτε όλη την ώρα, ακόμα και τώρα που διαβάζετε αυτό το κείμενο. Οι σακκαδικές ελέγχονται από μια περιοχή στο μέσο του εγκεφάλου που λαμβάνει πληροφορίες από πολλές άλλες περιοχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων φλοιωδών κέντρων κινητικού ελέγχου. Αλλά παραδόξως, εκεί υπάρχουν επίσης νευρικές αναπαραστάσεις δύο άλλων τύπων αισθητηριακών εισροών: την ακουστική και την επιφάνεια του σώματος. Αυτό σημαίνει ότι η επεξεργασία και ο έλεγχος της κίνησης των ματιών είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη αναγνώση των ορίων του σώματός σας και των ήχων που υπάρχουν γύρω σας.

Έτσι, καταλαβαίνουμε ότι κάθε δράση έχει μια οπτική συνιστώσα ή μια εμπλοκή των ματιών.
Κάθε δράση είναι επίσης σύμφωνη με την αυτοεικόνα μας, ή διέπεται από την αυτοεικόνα μας. Τι σημαίνει όμως αυτό ακριβώς;
Πώς ξέρετε τι είναι αυτό που πρόκειται να κάνετε; Πώς γίνεται να ξέρετε τι πρόκειται να κάνετε πριν το κάνετε; Πώς γίνεται
μπορείτε να δείτε τη συμπεριφορά σας πριν ενεργήσετε; Έχουμε μια εικόνα του εαυτού μας σε δράση. Μια εικόνα που μας επιτρέπει να οραματιζόμαστε και να προβλέπουμε τις δικές μας πράξεις, τις πράξεις των άλλων και τις συνέπειές τους.
Η προβλεψιμότητα που μας προσφέρει η αυτοεικόνα ενισχύει την αυτοματοποίηση των
συνηθειών και προτύπων συμπεριφοράς. Μπορούμε να περπατάμε χωρίς να ανησυχούμε για τον εαυτό μας, για το πού ακριβώς να τοποθετήσουμε κάθε πόδι με κάθε βήμα. Μπορούμε να λέμε τη γνώμη μας γνωρίζοντας ότι δεν θα δαγκώσουμε τη γλώσσα μας ενώ μιλάμε.
Τα πρότυπα συμπεριφοράς μας είναι άκρως μοναδικά για τον καθένα μας, όπως τα δακτυλικά μας αποτυπώματα. Κι έτσι μπορούμε να αναγνωρίσουμε ανθρώπους που ξέρουμε από μακριά, με μια ματιά ενός του χιλιοστού του δευτερολέπτου, μόνο από τον τρόπο που περπατούν. Μπορούμε επίσης εύκολα να αναγνωρίσουμε τους ανθρώπους από τη φωνή τους και τον τονισμό της ομιλίας τους. Αν η αυτοεικόνα μας είναι μοναδική και ατομική και αντανακλάται στον τρόπο που στεκόμαστε, περπατάμε και μιλάμε, και τα μάτια μας εμπλέκονται σε κάθε μας ενέργεια, τότε αυτό πρέπει να σημαίνει ότι ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τα μάτια μας έχει επίσης μια μοναδική συνήθεια.

Η χρήση των ματιών μας είναι βαθιά ενσωματωμένη σε κάθε πράξη, η χρήση τους
γίνεται μια προσωπική συνήθεια που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προσωπική μας αυτοεικόνα. Συνηθίζουμε να "βλέπουμε" τον εαυτό μας με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Τόσο συγκεκριμένα που γινόμαστε τυφλοί στο γεγονός ότι ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάζουμε και βλέπουμε την εικόνα του εαυτού μας είναι αυτός που μας κάνει αυτό που είμαστε.

Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τα μάτια μας είναι βαθιά συνυφασμένος με τον τρόπο που βιώνουμε τον εαυτό μας. Πώς μπορούμε λοιπόν να διερευνήσουμε αυτές τις σχέσεις
μεταξύ της συνήθους χρήσης των ματιών μας και της εικόνας του εαυτού μας;

Κατανοώντας την εσωτερική γλώσσα του νευρικού μας συστήματος: Για κάθε πράξη

υπάρχει μια εσωτερική εικόνα, ή μια εσωτερική αναπαράσταση, και τα μάτια μας εμπλέκονται στην κατασκευή και την εκτέλεση αυτής της εικόνας σε πράξη.

Εξερευνώντας την εικόνα του σώματός μας. Δίνοντας προσοχή στη σωματική μας

αίσθηση ανακαλύπτοντας την εικόνα που έχουμε για το ίδιο μας το σώμα. "Κοιτάζοντας" προσεκτικά και με σεβασμό σε αυτή την εικόνα Μόλις αποκαλυφθεί ένα μέρος της εικόνας του σώματός μας μπορεί να επεξεργαστεί και να εξελιχτεί. Πώς; Χρησιμοποιώντας την ίδια εσωτερική γλώσσα του νευρικού μας συστήματος που τη δημιούργησε αρχικά: μια εικόνα.

Ας εφαρμόσουμε αυτές τις ιδέες στην πράξη:
Βρείτε ένα μέρος όπου μπορείτε να καθίσετε άνετα, χωρίς να επιβαρύνετε την πλάτη σας, φροντίζοντας να το κεφάλι σας να βρίσκεται στην κορυφή της σπονδυλικής σας στήλης, το πρόσωπο και τα μάτια σας να είναι στραμμένα προς τα εμπρός προς τη γραμμή του ορίζοντα.
Κλείστε τα μάτια σας και για μια στιγμή για να αισθανθείτε το σχήμα του κεφαλιού σας. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο πλάτος του κεφαλιού σας, πόσο φαρδύ είναι; ποιά η απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών του προσώπου σας; Παρατηρήστε, αν τα μάτια σας με κάποιο τρόπο εμπλέκονται στον τρόπο που ανιχνεύετε αυτή τη σωματική αίσθηση. Μήπως το κεφάλι και
πρόσωπο σας φαίνονται συμμετρικά; Αισθάνεστε συμμετρική τη συμμετοχή των ματιών σας;
Τώρα σηκώστε τα χέρια σας μπροστά σας, με τους αγκώνες σας λυγισμένους κοντά στα
στο στήθος, έτσι ώστε να μην υπάρχει ανάγκη να τεντώνετε τα χέρια σας προς τα εμπρός. Προσανατολίστε τις παλάμες των χεριών τη μία προς την άλλη, σαν να κρατάτε μια μπάλα μπροστά από το πρόσωπό σας. Νιώστε ξανά το πλάτος του προσώπου σας και "δείτε" αν μπορείτε να αντιστοιχίσετε το μέγεθος της μπάλας με το πλάτος του κεφαλιού σας. Πώς ξέρετε πόσο φαρδύ είναι το κεφάλι σας, πώς ξέρετε το πλάτος της μπάλας; Υπάρχει ένα οπτικό στοιχείο σε αυτόν τον αυτο-αναστοχασμό ή κάποια συμμετοχή των ματιών σας;
Τώρα, φέρτε σκόπιμα τα χέρια σας πιο κοντά μεταξύ τους μέχρι να μπορείτε να αισθανθείτε ότι το μέγεθος της μπάλας που θα χωρούσε τώρα ανάμεσα στα χέρια σας είναι μικρότερο
από το κεφάλι σας. Μείνετε εκεί για λίγα δευτερόλεπτα και στη συνέχεια κάντε το αντίθετο:
απομακρύνετε τα χέρια σας το ένα από το άλλο προς τα πλάγια μέχρι να αισθανθείτε ότι το μέγεθος της μπάλας που θα χωρούσε τώρα ανάμεσα στα χέρια σας είναι μεγαλύτερο και πλατύτερο από το μέγεθος του κεφαλιού σας και το πλάτος του προσώπου σας. Συνεχίστε αργά εναλλάξ αυτές τις δύο κινήσεις μερικές φορές- μεταξύ του να κρατάτε τη μικρότερη μπάλα και τη μεγαλύτερη μπάλα πάντα νιώθοντας την μπάλα σε σχέση με το κεφάλι και το πρόσωπό σας. Παρατηρήστε πώς αντιδρούν τα μάτια σας στην μετάβαση μεταξύ των δύο κινήσεων. Μήπως κάτι στα μάτια σας γίνεται μικρότερο κρατώντας τη μικρότερη μπάλα και να γίνεται μεγαλύτερο όταν κρατάτε τη μεγαλύτερη μπάλα; Σταδιακά, μειώστε τη διαφορά στο μέγεθος μεταξύ της μεγαλύτερης και της μικρότερης μπάλας. Αυτό σημαίνει ότι τα χέρια σας θα κινούνται όλο και λιγότερο μέχρι να μπορέσετε να βρείτε ένα εύρος κίνησης, στο οποίο η βεβαιότητα ότι αυτό είναι "μικρότερο από το κεφάλι μου" και "μεγαλύτερο από το κεφάλι μου" να γίνει θολή. Μέσα σε αυτό το μικρό εύρος, στο οποίο η μπάλα που κρατάτε γίνεται λίγο μικρότερη και λίγο μεγαλύτερη, παρατηρήστε και πάλι αν υπάρχει αντίδραση στα μάτια σας. Αν βρίσκεστε μέσα στο εύρος της αβεβαιότητας σε σχέση με το πλάτος του κεφαλιού σας, μπορείτε να δείτε με το μάτι του μυαλού σας πώς και τα δύο άκρα του εύρους αντανακλούν το μέγεθος του κεφαλιού σας- μια φορά τα χέρια σας αντιπροσωπεύουν ένα ελαφρώς φαρδύτερο κεφάλι και μια φορά, αντιπροσωπεύουν
ένα ελαφρώς στενότερο κεφάλι. Αν η διαφορά μεταξύ των δύο άκρων αυτού του φάσματος είναι πολύ μικρή, μπορεί να αισθάνεστε ότι το κεφάλι σας αλλάζει πραγματικά μέγεθος σύμφωνα με
κίνηση των χεριών σας ή, πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον τρόπο που αισθάνεστε και
“βλέπετε” την κυμαινόμενη εικόνα του εαυτού σας.

Η συνειδητοποίηση ότι έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε δεν αφορά αποκλειστικά την εικόνα του σώματός μας. Η σωματική εμπειρία μπορεί να γίνει εφαλτήριο και έμπνευση για να εξερευνήσουμε πολλές ακόμη πτυχές του εαυτού μας. Οποιαδήποτε δράση επιθυμούμε να βελτιώσουμε μπορεί να εξεταστεί μέσα από τη γλώσσα του νευρικού μας συστήματος, μέσα από τη μέθοδο Feldenkrais όπου ανακαλύπτουμε τις εσωτερικές εικόνες που υπαγορεύουν το πώς νιώθουμε και το πώς ενεργούμε. Παίρνοντας το χρόνο για να δούμε τον εαυτό μας μέσα από τα δικά μας μάτια και να βρούμε σταδιακά την πλαστικότητα και την ευελιξία για αλλαγή και βελτίωση.

Από τον Raz Ori εκπαιδευτή Feldenkrais από το Τελ Αβίβ.

Αρθρα

Archives

Categories