Χορός και Feldenkrais

​Είναι αναπόφευκτος ο πόνος στον χορό?
 
Οι απαιτήσεις της σκηνής , της διδασκαλίας, της έξτρα δουλειάς στην καριέρα του χορευτή κάποια στιγμή έχουν πόνο. Η μέθοδος Feldenkrais, χρησιμοποιεί μια σειρά μικρών ήπιων κινήσεων και ασυνήθιστα κινητικά μοτίβα, για να φέρνει την προσοχή στους τρόπους με τους οποίους οι κινητικές μας συνήθειες συμβάλλουν στον πόνο ή την δυσκολία. Τα μαθήματα Awareness Through Movement® (ATM) αποκαλύπτουν νέες επιλογές οργάνωσης και νέους τρόπους κίνησης. Μαθαίνεις πως να αποφεύγεις μοτίβα που σε εμποδίζουν και να κινηθείς πλήρως και ελεύθερα με όλο σου το σώμα.
 
“Η συνείδηση οτι έχω 24 πλευρά που μπορούν να κινηθούν και όχι απλά ενα εννιαίο θωρακικό πλέγμα, άλλαξε τελείως τον τρόπο που χορεύω. Άλλαξε το τρόπος που χρησιμοποιούσα τον θώρακά μου και οι πόνοι και οι σπασμοί στην πλάτη μου εξαφανίστηκαν.”
 
Οι ανακαλύψεις οφελούν την διδασκαλία του χορού: τον δάσκαλο που κουράζεται δείχνοντας (συχνά κρύος) ή κάνοντας μόνο τη μια μεριά- και τους μαθητές που χορεύουν διαφορετικά, χωρίς έξτρα κόπο εκεί που δεν χρειάζεται. Ο χορευτής μέσα απο τα μαθήματα ΑΤΜ, έχει την αίσθηση του πως να είναι πλήρως εκεί, σε κάθε κίνηση της χορογραφίας.
 
Η επίγνωση του σώματος, βοηθάει και στην περίπτωση τραυματισμών- να τους αντιμετωπίζεις χωρίς πανικό. Μαθαίνεις να σταματάς και να παρατηρείς τι συμβαίνει στην κίνηση που προκαλεί δυσκολία και να βρίσκεις νέους τρόπους να την αντιμετωπίσεις μέσα απο διαφορετική οργάνωση του σώματός σου. Ο Moshe Feldenkrais πίστευε οτι:
 
‘Μια ζωή που αξίζει να την ζείς κάποια στιγμή θα έχει και τραυματισμούς. Η ένδειξη ενός υγειούς ατόμου δεν είναι οτι δεν τραυματίζεται ποτέ, αλλά το πόσο γρήγορα μπορεί να επανέλθει και να αποκαταστήσει τον τραυματισμό του.’
 
Η μέθοδος διδάσκεται και σε ατομικά μαθήματα Functional integration (FI), στα οποία ο δάσκαλος κινεί τον μαθητή- και η μάθηση συμβαίνει άμεσα στο νευρικό σύστημα, υιοθετείς τις πληροφορίες- χωρίς να σκέφτεσαι συνειδητά τι κάνεις σε κάθε κίνηση.
 
Η εκπαίδευση βοηθάει επίσης την (επι)δεξιότητα. Δεξιότητα είναι η ικανότητα να προσαρμόζεις τις κινητικές σου ικανότητες σε νέες συνθήκες. Να βρίσκεις γρήγορα την καλύτερη λύση για όποιο πρόβλημα, σε όποια συνθήκη. Η επιδεξιότητα δεν φανερώνεται στις κινήσεις αλλά στην αλληλεπίδραση της κίνησης με το περιβάλλον, όπως οι χορευτές προσαρμόζουν την τεχνική τους και τις ικανότητες τους στην κάθε χορογραφία.
 
“Ποιός τύπος μάθησης έχει σημασία? Αυτός που σε βοηθάει να κάνεις αυτό που ξέρεις με έναν άλλο τρόπο και μετά με έναν ακόμα νέο και μετά με τρείς τρόπους.…. αυτή η μάθηση είναι σημαντική.”
 
Στα μαθήματα ΑΤΜ, μια κίνηση (με συγκεκριμένη πρόθεση) επαναλαμβάνεται πολλές φορές για να συνειδητοποιήσεις με ποιό τρόπο γίνεται και να ερευνήσεις τους πολλούς διαφορετικούς τρόπους που κάνουν την ίδια κίνηση. Η προσοχή κατευθύνεται, έτσι ώστε να αντιληφθείς κιναισθητικά τις διαφορές. Ακονίζοντας την αντιληπτική σου ικανότητα- παρατηρείς, κατευθύνεις, αλλάζεις - οι σκελετικές και μυικές συνεργασίες διευρύνονται.
 
Η επιδεξιότητα συνδέεται επίσης άμεσα με την ανάπτυξη μιας εικόνας της κίνησης που πρόκειται να συμβεί. Μέσα απο την εκπαίδευση Feldenkrais σταδικά αισθάνεσαι πλήρως τις προσαρμογές που κάνει το σώμα για να ανταπεξέλθει και να συνεργαστεί με το περιβάλλον, βελτιώνεις την ικανότητα σου να λύνεις κινητικούς γρίφους. Συχνά το 75% αυτής της ‘δουλειάς’ γίνεται ασυνείδητα και η εύστροφη προσοχή της μεθόδου μπορεί να επιταχύνει αυτή την ικανότητα.
 
Η επανάληψη στα μαθήματα είναι μια εξερεύνηση, θα μπορούσε να περιγράψει κανείς τη διαδικασία ως παρόμοια με τον αυτοσχεδιασμό: δημιουργικά εξερευνάς πιθανότητες, δυνατότητες πανω σε ενα συγκεκριμένο θέμα, εικόνα, δομή- αυτοσχεδιάζοντας γύρω και μέσα στην κινητική δομή του συγκεκιμένου ΑΤΜ μαθήματος. Υπαρχουν πολλές παραλλαγές μέσα στους περιορισμούς, που διευρύνουν τις επιλογές σου.
 
Ο George Ivanovich Gurdjieff στην μέθοδό του χρησιμοποιεί την κίνηση ως τρόπο να προκαλέσει συγκεκριμένες σκέψεις και συναισθήματα. Κάθε σωματική στάση αντιστοιχεί σε μια εσωτερική κατάσταση και αντίστροφα. Όλοι έχουμε τις δικές μας γνώριμες θέσεις και περνάμε απο την μια στην άλλη, χωρίς να το παρατηρούμε. Ένας μαθητής του Gurdjieff, ο Jerry Brewster εξηγεί πως βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι σε έναν κύκλο συνήθειας: Θέση- συναίσθημα- σκέψη. Και όταν είσαι μέσα στο ίδιο σωματικό μοτίβο, είναι πολύ δύσκολο να αισθανθείς ή σκεφτείς κάτι καινούργιο.
Το ζήτημα λοιπόν είναι να βγείς απ’ την λούπα- Θέση , συναίσθημα, σκέψη. Αλλάζοντας την σωματική θέση, ελευθερώνεις το συναίσθημα και τις σκέψεις συνδεδεμένες με αυτήν. Το πρώτο πράγμα να κάνει κανείς λοιπόν, είναι να αποκτήσει συνείδηση των συνήθειών του και να παίξει μαζί τους. Ο Moshe Feldenkrais μαθητής του Gurdjieff, έλεγε
 
“Did you know that you don’t know what you know?”- Το ήξερες οτι δεν ξέρεις ότι νομίζεις οτι ξέρεις?
 
Ο Moshe Feldenkrais ανέπτυξε μια μέθοδο εκπαίδευσης της κίνησης, μια μελέτη για την συνείδηση και το μοίρασμα της κίνησης σε όλο σώμα, με όλο τον εαυτό, με διαφορετικούς τρόπους και επιλογές- μια διαδικασία ζωής.
 
Η μέθοδος του χρησιμοποιείται απο δασκάλους του σύγχρονου χορού και χορογράφους, συμπληρωματικά. Ανήκει στα somatics και είναι γνωστή για τα οφέλη που προσφέρει στο χορό: τεχνική βελτίωση, υγεία και δημιουργικότητα  στους χορευτές. Στην διδασκαλία είναι σημαντικό να ενδυναμώνεις τους μαθητές, να αισθανθούν ικανοί και να χρησιμοποιούν περισσότερο τον εαυτό τους. Με την αίσθηση οτι πραγματικά χορεύουν την κίνηση αντί να εκτελούν κάποια φόρμα.
 
Η μέθοδος στηρίζεται στην έννοια της αυτο-εικόνας ενα φαινόμενο που υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους- δίχως αντικειμενική πραγματικότητα. Η αυτο-εικόνα δημιουργείται μέσα απο τις αναπτυξιακές και μαθησιακές εμπειρίες μας και επηρεάζει όλα όσα κάνουμε, σε όλη τη ζωή μας, αναπτύσσεται  διαρκώς και κάποιες φορές  ασυνειδητα περιορίζει την αντίληψη του εαυτού. Η μέθοδος Feldenkrais χρησιμοποιεί την ικανότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου (neuroplasticity) να μαθαίνει και δημιουργεί νέες κινητικές συνήθειες, διευρύνοντας την αυτο-εικόνα του και τις επιλογές του.
 
Η μέθοδος δεν έχει καμμία πρόθεση να ‘διορθώσει’ την κίνηση-  αντιθέτως προσφέρει περισσότερες κινητικές επιλογές, ανάλογα με τις επιθυμίες, στόχους του μαθητή, έτσι ώστε να εκπληρώσει τις προθέσεις του. Δημιουργούνται νέα κινητικά μοτίβα με ένα περισσότερο σκελετικό και λιγότερο μυικό τρόπο κίνησης, χρησιμοποιώντας πιο εργονομικά και αποτελεσματικά τον εαυτό.